"Kamulaştıracağız,Sormadan Yıkacağız"

Basbakan Recep Tayyip Erdogan'in Van depremi sonrasinda dün yaptigi degerlendirme konusmasinin en dikkat çekici kisimlarindan biri, büyüksehirlerdeki kaçak yapilasma ile ilgili harekete geçilecegini belirten bölümdü.

Erdogan, Adalet ve Kalkinma Partisi (AKP) Genel Merkezi'nde düzenlenen Genisletilmis Il Baskanlari Toplantisi'nda, Istanbul, Ankara ve Izmir'deki kaçak yapilasma karsisinda yasal düzenlemenin hemen yapilacagi ve kaçak yapilarin kamulastirilarak yikilacagini ifade etti.

"Al sana iki daire, oturacagin yer artik burasi"

Erdogan, önümüzdeki dönemde büyüksehirlerde yapilmasi planlananlari özetle söyle anlatti:

"Bu tür binalarini degistirmeyen, bunlari yikmayanlara sormadan kamulastirmayi yapip bunlari biz yikacagiz. Bedeli ne olursa olsun. Bu tablolari yasamaktansa iktidari kaybetmek çok daha hayirlidir."

"Onun için biz bu adimlari atiyoruz. Depreme dayaniklilik noktasinda hesaplarimizi ciddi yapip yogun bir sekilde bu sehirlesme adimlarini atacagiz. Vatandaslarimiza senin bu binanin enkaz bedeli budur gel buraya gir 20 yil vade ile otur. Ne istiyorsun iki daire, al sana iki daire. Ama oturacagin yer artik burasi."

"Çikmis dün bazilari kendini bilmezler 'Vali istifa!' Vali mi veriyor bunlarin ruhsatini. Kim bilir hangi belediyeler verdi. Hangi müteahhitler verdi. Hangi odalar hangi mühendislik bürolarindan yapim iznini aldi. Dert baska. Onun için bunlara firsat vermeyecegiz."

"Basta büyüksehirlerimiz olmak üzere, Istanbul, Ankara, Izmir tüm bu gecekondulara kaçak binalara simdiden haber veriyoruz. 'Müteahhitle anlasacagim' yok. Ramazan'da Ankara'da bazi gecekondu bölgelerini dolastim. 'Efendim iste biz TOKI'ye (Toplu Konut Idaresi) veremeyiz. Müteahhit ariyoruz.' Simdi biz artik müteahhit falan bekleyemeyiz. Hemen müdahaleleri yapacagiz. Bunun baska çaresi yok; süratle bunun yasal düzenlemesini de yapacagiz."

"Sehri yik yeniden yap" 19. yüzyilda kaldi

Erdogan'in Çevre ve Sehircilik Bakanligi ile birlikte yürütecegini açikladigi plani mümkün mü? Yalnizca Istanbul'da iki milyona yaklastigi tahmin edilen gecekondularda oturan 10 milyon kisinin hayatini direkt olarak etkileyecek bu tip bir proje, büyüksehirler için ne anlama geliyor? Olasi Istanbul depremindeki zarari en aza indirmek için ne yapilmali?

Sorulari mimar Korhan Gümüs, bianet için cevapladi:

* Basbakan'in bu söyledikleri kentlerin neden dönüsemediginin göstergesi. Düzgün kentlesmenin dünyada bir yöntemi var; denenmis. "Ne olacak canim toplu konut insaati gibi kenti de yapariz" diye bir bakis açisi olamaz.

* Kuralli bir gelismeyi saglamak için öncelikle ihale sisteminin degismesi gerek. Simdiki sistemde önce ihale ediliyor sonra proje ve plan yapiliyor. Oysaki önce arastirilma yapilmasi, plan ve projenin yapilmasi sonra ihaleye açilmasi gerekiyor.

* TOKI su anda kent politikasinin en önemli araci olan arsalari satiyor; özellestiriyor. Kent topraklari, özel sektöre devrediliyor. Buralara yatirim olarak bakiliyor ve yapilacak binalarin saglam olacagini kimse garanti edemez.

* Kimse Tanri degil. Arastirma yapilmadan, kent ekonomisi, ihtiyaç tam anlamiyla belirlenmeden sürece iliskin böyle bir açiklama yapmak dogru degil. Bütün kaçak yapi stokunu yikip tekrar yapmak en azindan ekonomik olarak mümkün degil.

* Bugünkü konut politikasi kent gibi karmasik bir olguyu insaat mantigina indirgiyor. Kiracilari, üreticileri, kullanicilari dikkate almiyor yalnizca mülk sahiplerini dikkate aliyor. Ancak satis, sonuçtur politika bunun üzerine kurulamaz.

* Bu adim adim yapilacak bir is. 19. yüzyilda sehri yikip yeniden yapma hayali vardi; yaygindi, bu ona benziyor. Basbakan bunlari söyledikçe olay büsbütün yanlis bir noktaya gidiyor.

* Zaten Basbakan'in anlattigi modelle Istanbul bu hale geldi. Örnegin Fikirtepe'deki yapilari yikip yerine gökdelen yapilmasi isteniyor. Ama Fikirtepe'nin alti çamur. Ya da Ankara'da 10 bin 500 gecekondunun yikilmasini öngören Kuzey Ankara Girisi Projesi basarisiz; tek katli gecekondular depreme karsi daha güvenliydi.