Dr. Mustafa TORUN (Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastaliklari Uzmani-TTB Kurultay Delegesi)

Korona sürecinde ülkemizde ve dünyada, neredeyse her hafta yazili ve görsel basin ile sosyal medyada beslenme ile ilgili bilgilendirme ve haber gözümüze çarpmaktadir.

*

Bazen bu durum insanlarin aklini karistirdigi gibi bilgi kirliligine de yol açiyor. Burada tüm saglikla ugrasan bilim insanlarinin uzlastigi konu •SAGLIKLI VE DOGAL BESLENME• olup, genellikle bizim •AKDENIZ BESLENME TÜRÜ• nün dogruya en yakin oldugu vurgulanmaktadir. Dogru beslenmenin acaba Covid-19 ve diger enfeksiyonlari önlemede önemli bir rolü var midir?

*

Bu yazimizda bu soruyu yanitlamaya çalisalim.  Bastan bu soruyu tereddütte kalmadan kesin bir dille yanitlayalim." Dogru ve saglikli beslenme ile" Covid- 19 ve diger enfeksiyonlarin önlenmesi veya klinik olarak hafif geçirilme olasiliginin artacagi bilinen bir gerçektir.

*

Hem de tahmin edilenden daha yüksek oranda oldugunu düsünüyorum. Beslenmenin hemen hemen çok yetersiz oldugu, açligin kol gezdigi geri kalmis ülkelerde Korona ve diger enfeksiyon hastaliklarinin buna paralel artis gösterdigi hepimizin bilgisi dahilindedir. Basligi dogru (yani bilinçli) beslenme olarak koymamizin en önemli nedeni; gelisi güzel ya da asiri beslenme olarak algilanmasinin önüne geçelim diyedir. Obezitenin (Asiri kilolu olmanin) de Covid-19 ve diger enfeksiyonlar üzerinde olumsuz rol oynadigini artik biliyoruz.Korona ve diger enfeksiyonlari önlemede rol oynayan temel bazi besin elementleri kisaca gözden geçirelim.

*

PROBIYOTIKLER:

Vücudumuzda bulunan dogal mikrobiyatamiza (mikrop örgüsüne) ait mikroorganizmalarin, hastalik yapan mikroorganizmalara engel oldugunu, bagisiksal savasimda destek olusturdugunu biliyoruz. Mikrobiyatamizin çesitli hastaliklarda ve gelisigüzel antibiyotik kullaniminda bozuldugunu göz önüne alirsak, probiyotiklerin bu asamada yararli olabilecegini akildan çikarmamak gerekir.

Probiyotik diye adlandirilan, birtakim canli mikroorganizmalari içinde bulunduran ek gidalari almak sureti ile enfeksiyonlara karsi savunmada önemli mesafe alabiliriz diye düsünüyorum. Probiyotikler geleneksel süt ürünlerinde ve/ veya yeni fermente edilmis süt içeren ürünlerde yer alirlar. Bunlarin temel etki mekanizmalari hastalik yapan barsak mikroorganizmalari ile yarisarak onlarin barsak ta yerlesmelerini, üremelerini önleyip, salgilari ile de barsak bagisikliginda önemli rol oynamalarini vurgulayalim.

DEMIR:

Dünyada yaygin görülen demir eksikliginde Korona ve diger enfeksiyonlarda artis oldugu bilinmektedir.

Demir eksikligini gidermekle, buna bagli bagisiksal sorunlari giderebiliriz. Enfeksiyon durumunda o an demir vermenin ilgili mikroorganizmayi da besleyecegini akildan çikarmamak gerekir. Enfeksiyon olmadan veya düzeldikten sonra eksikligi gidermenin daha dogru oldugunu belirtelim.

YAG ASITLERI:

Oleik asit ve linoleik asit besinlerle alinir. Balik yaginda bol bulunan •OMEGA-3 PUFA• bagisiklikta önemli rol oynar. Balik yagi ile beslenmeye katkisi, süregen romatizmal hastaliklar ile barsak hastaliklarinda ve migren tedavisinde yararli olduklaridir.

VITAMINLER:

Suda eriyen vitaminlerden •ViTAMIN-C• ;Korona ve diger viral hastaliklara karsi direnci arttirdigi, ayni zamanda kansere karsi etkili oldugu çesitli arastirmalarda saptanmistir. Yagda eriyen vitaminlerden VITAMIN-A ve E; uygun miktarda alindigi zaman enfeksiyonlara karsi korunmada etkili olabilecegi belirtilmektedir.

ÇINKO:

Çinko eksikliginin bir çok enfeksiyon etkenini çogaltip, bagisiklik sistemini zayiflattigi bilinmektedir. Gelismekte olan ülkelerdeki çocuklara çinko uygulamakla barsak enfeksiyonlari ve zatürreyi azaltigi saptanmistir.

SELENYUM:

Toprakta bol bulunur. Topragi az olan ülkelerde önemli sorundur. Antioksidan etkiye sahiptir. Önerilen dozlarin üstünde alinmamalidir.

SONUÇ VE YORUM:

Koruyucu hekimligin önemli bir kismi olan DOGRU VE SAGLIKLI BESLENME yukarida da degindigimiz gibi sadece Korona ve diger enfeksiyonlara karsi degil, yasamimizi son derece etkileyen bir konudur. Bilinçli beslenmenin yaninda yukarida saydigim temel maddeleri de içeren beslenme, bizleri enfeksiyonlara karsi korudugu gibi gelisi güzel antibiyotik ve ilaç kullanimi ile ayni zamanda is ve güç kaybinin önüne geçerek, yasam kalitemize ciddi katkilari olan bir konudur. Diyeceksiniz ki asgari ücretle evini geçindirmeye çalisan,ayçiçek yagi bile alamayan bir emekçi nasil olurda saglikli ve dogru beslenir? Haklisiniz. Çözüm emekçilerin bilinçlenmesi,örgütlenmesi ve birlikteligi sorunun yanitlanmasinda bize yol gösterici olacaktir.

SAGLIK DOGUSTAN KAZANILMIS BIR HAKTIR..

SAGLIKLI VE DOGAL BESLENME HERKESIN HAKKI OLMALIDIR..

EMEK EN YÜCE DEGERIMIZDIR.

Burda toprakti zemin,

kutsal ve mübarek,

atalardan kalma toprak,

ve ineklerden kalma tezek

(Nazim Hikmet)

Sevgilerimle.