Findik Sektöründe Son Durum -12-

Hükümetçe “Yeni Findik Stratejisi” ile uygulamaya konulan alan bazli gelir destegi ödemesine 2020 yilinda da devam karari alindi. Tarim ve Orman Bakanligi açiklamasinda; Alan bazli destekler kapsaminda findik üreticilerine yapilan alan bazlik destek tutari artirilmadi. 2019 yilinda oldugu gibi 2020 üretim yili için dekar basina 170.TL. ödeme yapilacak.
1-2020 YILI FINDIK REKOLTESI TAHMINI
TÜIK 2020’de findik üretiminin Türkiye genelinde bir önceki yila göre yüzde 22,7 oraninda azalarak 776 bin 046 tondan 600 bin tona düsecegini açikladi. 29-05-2020
INC Kongresinden 620 Bin Ton Rekolte 11 Haziran 2020
Kisa adi INC olan Uluslararasi Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Konseyi’nin 39’uncu kongresi bu yil korona virüs salgini sebebiyle internet üzerinden yapildi. Merkezi Brüksel’den yapilan toplantiya konusmacilar kendi ülkelerinden katilarak görüslerini beyan etti. Toplantida üretim ve ticaretinde en büyük söz sahibinin Türkiye oldugu findik konusu ele alindi. Kongrede 2020 yili dünya findik rekoltesi 1 milyon 38 bin ton olarak açiklandi. Dünya findik rekoltesinin 2019 yilindan devretmesi planlanan 84 bin 800 tonluk findik ile birlikte 1 milyon 122 bin 800 tona ulasacagi belirtildi.

Türkiye’nin Findik Rekoltesi

Toplantida ülkelerin findik rekoltelerinden de bahsedildi. Buna göre Türkiye’de 2020 yilinda 620 bin tonluk findik rekoltesi olacagi öngörüldü. 2019 yilindan devredecek olan 70 bin tonluk stokla rekoltenin 690 bin olacagi söylendi. Öte yandan geçen sene yapilan toplantida findik rekoltesi 45 bin tonluk stokla birlikte 835 bin ton olarak öngörülmüstü.
Diger Ülkelerin Findik Rekolteleri
Ayrica toplantida findik üretimi yapilan diger ülkelerin de rekoltesi açiklandi. Italya’nin findik rekoltesinin bir önceki yildan devredecek 5 bin tonluk findikla 140 bin ton, Azerbaycan’in findik rekoltesinin 2 bin tonluk stokla 52 bin ton, Amerika’nin findik rekoltesinin 3 bin 800 tonluk devirle 55 bin 80 ton, Sili’nin findik rekoltesinin bin tonluk devirle 40 bin ton, Gürcistan’in findik rekoltesinin bin tonluk devirle 51 bin ton, Iran’in findik rekoltesinin 200 tonluk devirle 20 bin 200 ton, Ispanya’nin findik rekoltesinin bin tonluk devirle 19 bin ton, Çin’in findik rekoltesinin 300 tonluk devirle 15 bin 300 ton, Fransa’nin findik rekoltesinin 500 tonluk devirle 9 bin 500 ton, findik üretimi yapilan diger ülkelerde ise 30 bin tonu bulan findik rekoltesi olacagi konusuldu.
Findikta rekolte açiklamakta tek yetkili olan Tarim ve Orman Bakanligi tarafindan findik bölgesi illerde devam ettirdigi rekolte tespit çalismalarinin 10 Temmuz’da tamamlanmasi ve tespit edilen tahmini rekoltenin kamuoyuna açiklanmasi bekleniliyor.
Karadeniz ve Ordu findik müstahsilinin, Cumhurbaskanligi sistemiyle birlikte TMO'nun üretici dostu fiyat politikalarindan memnun oldugunun altini çizen Bakan Pakdemirli, "Geçen yil Sayin Cumhurbaskanimiz tarafindan hasat öncesi açiklanan findik alim fiyatlari üreticide büyük memnuniyetle karsilanmisti. Findik rekoltesini belirlemek amaciyla, üretim yapan illerimizde 'Findik Rekolte Tahmin Komisyonlari'ni olusturduk. Sahadaki findik bahçelerini gezen komisyonlar, çotanaklari sayarak önce ilçe, daha sonra da il rekolte tahminlerini belirlediler. Buna göre 2020 yili findik rekoltemizi 665 bin ton olarak öngörmekteyiz" diye konustu.
Tarim ve Orman Bakani Bekir Pakdemirli'nin geçen hafta Ordu'da 665 bin ton olarak açikladigi tahmini findik rekoltesini KFMIB 670 bin ton olarak hesapladi. KFMIB'den yapilan açiklamada, tahmini rekoltenin üç asamali bir çalisma sonrasinda belirlendigi belirtildi. Buna göre Subat ayi karanfil sayimi, Mayis ayi karanfilden çotanaga geçis sayimi ve Temmuz ayi çotanak ve çotanaktaki saglam tane sayimi yapilarak gerçeklestirilen çalismanin findik yetistirilen 13 ilin 87 ilçesinde 408 bahçede bin 378 dal sayilarak yapildigi kaydedildi. Açiklamada, özellikle pandemi sürecinde üreticilerin bahçeleri ile geçmis yillara göre daha çok ilgilenebildikleri, yeterli gübreleme ve zararli mücadelesi yapilan bahçelerde iyi sonuçlar alindiginin gözlendigi, bu nedenle de mayis-temmuz sürecinde önceden tahmin edilenin altinda bir ürün kaybi oldugu vurgulandi.
2020 YILI DESTEKLEME ALIMLARI
2-Cumhurbaskani ve AKP Genel Baskani Recep Tayyip Erdogan, "Yüzde 50 saglam iç esasina göre Giresun kalite kabuklu findik için TMO’nun kilogram alis fiyati 22,5 liradir. Levant kalite kabuklu findik için ise bu fiyat kilogramda 22 liradir" dedi. Sivri kalite kabuklu findiklar ise 21.00 TL.dir.         27 Temmuz 2020

TÜM KÖY SEN: “Findik Fiyati En Az 28.50TL Olmali.”

Tüm Üretici Köylüler Sendikasi (Tüm Köy Sen) 2020-2021 sezonu findik maliyetinin 21.92 TL oldugunu açiklayarak findik fiyatin en az 28,50 TL olmasini istedi.
MALIYETI BELIRLEMEK GEREKIR
Findik fiyati dillendirilirken ortaya konusuldugunu, maliyet hesabi yapilmadigini belirten Zekai Sagra, “Geçen sezon en ayrintili fiyat degerlendirmesini Tüm Köy Sen Ordu Subesi olarak yaptik. Bu konuda ayrintili bilgilendirme yapmistik. 2019-2020 sezonu için maliyetin 16.52TL oldugunu, buna göre de satis fiyatinin 24.78TL olmasinin gerekliligini belirtmistik. Findigin bu fiyati sezon sonunda çiktigini da gördük. Ancak her zaman yapildigi gibi yeni sezon findiginin fiyatini düsük tutabilmek için fiyatlar birdenbire asagi çekildi. Anlasilan o ki, tarim ve gida tekelleri üreticinin ürününe maliyetinden asagi fiyat belirleme hazirligi yapiyor. Tarim ve gida tekelleri bunu yaparken iktidar da üç maymunlari oynayarak onlara hizmet ediyor. Belki yine TMO’ya findik aldiracaklar, ancak her yil oldugu gibi göstermelik bir alim olacak. Talebimiz ürüne gerçek degerinin verilmesi ve alim sinirlamasi yapilmamalidir. Iktidarin TMO oyunu halka sirin gözükmek, tarim ve gida sirketlerine de ‘bildiginizi yapin’ mesaji vermektir. Findik fiyatinin ne kadar olacagi konusunda üreticilerin sesine kulak verilmeli” dedi.
FINDIK EN AZ 28.50 TL OLMALI
Geçen yilki gibi fiyat hesaplamasi yaptiklarini belirten Sagra, “Bu yil da ayni titizlikle hesap yaptik ve maliyetin ne oldugunu belirledik. Buna göre 2020-2021 sezonu findiginin maliyeti 21.92 TL. Satis fiyatina yüzde 30 kâr hakki (6.93TL) eklendiginde en az 28.50TL olmasi gerekir. Bu hesaplamada 2020-2021 tahmini enflasyonu yer almadi. Bu fiyatin altinda findik piyasasinin olusmasi tarim ve gida tekellerinin ekmegine yag sürecektir. Her zaman vurguladigimiz gibi sorunun çözümünü fiyatla sinirli tutmuyoruz. Ana politikanin degismesi gerekir ki, üretici her yil ayni sikintiyi yasamasin” açiklamasi yapti.

Findikta tekel oldugu iddia edilen firmanin (Ferrero) findik fiyatlari üzerinde manipülasyon yaratacak pusu kurdugu Akça tarafindan iddia edildi. Altinordu Ziraat Odasi Baskani Atakan Akça, bu oyunun tutmadigini belirterek, “Sezon basinda 21 lira 75 kurus olarak findik fiyati açiklayan tekelci firma, persembe günü aksam itibariyle findik fiyatini 24 TL olarak revize etti” seklinde ifade etti.

Kasim 15, 2020

ÜRETICIYE ÇAGRI

GIDA-IS Genel Baskani Seyit Aslan, findik üreticilerine de çagri yapti. “Dur bakalim ne olacak diyerek findiga ve emegimize sahip çikamayiz” diyen Aslan su ifadeleri kullandi:
“O nedenle findigimiza ve emegimize sahip çikmak için birleselim. Isverenler örgütlü sendikalari var, ihracatçilar örgütlü birlikleri var bizde örgütlü olalim. Emegimizin karsiligini almak istiyorsak biz de ‘findigim 28,5 TL’ demeliyiz. O nedenle de bugünden tezi yok dolmusta otobüste, ilçede köyde ve sehirde, kahvede çay ocaginda, durakta meydanda, dügünde taziyede findigim 28.5 TL diyerek ve en önemlisi de findigi hemen pazara indirmeyerek birlik ruhumuzu herkese gösterelim.”

4- Türkiye, dünya findik üretiminin yüzde 70’ini tek basina karsiliyor. Son 10 yilin iç findik ihracat ortalamasi 255 bin tondur. Bunun karsiligi da 510 bin ton kabuklu findik demektir. Yillik ortalama 100 bin ton kabuklu findik iç piyasada tüketiliyor. Ihracat ve iç tüketim dahil, en az 650 bin ton kabuklu findiga ihtiyaç vardir.
5- Türkiye, 2019-2020 findik ihraç sezonunda ; Temmuz 2020 ayi sonu itibariyle 331.066 ton iç findik ihraç ederek, karsiliginda 2.226.050.030 dolar gelir elde etmistir. Findik ihraç sezonunu bitimine daha bir ay kalmasina ragmen; miktar bakimindan tarihin en fazla findik ihraç sezonu yasanacaktir. Bu sezon sonunda ihraç edilecek iç findik miktarinin 340 bin ton dolaylarinda olacagi tahmin edilmektedir. Son gerçeklesen miktar(01/09/2019 - 31/08/2020 TARIHLERI ARASINDA KAYDA ALINAN TÜRKIYE FINDIK IHRACATI

2019 ÜRÜNÜ (Ton/Iç) 326.600,9 2018 ÜRÜNÜ (Ton/Iç) 15.922,4 2016-17 ÜRÜNÜ(Ton/Iç)  1.038,0 TOPLAM  (Ton/Iç) 343.561,3 DEGER TUTARI ( $ )2.312.045.738)                Bedel bakimindan karsilastirdigimizda ise 2014-2015 findik ihraç sezonunda 217.427 bin ton findik ihraç edilerek 2.799.529.619 dolar gelir elde edilmisti. Miktar olarak ise; bu sezondan önce en fazla findik 2012-13 ihraç sezonunda ihraç edilerek (301.193 ton ) 1.750.439.804 dolar gelir saglanmisti.
6- Yine Türkiye, 2019-2020 findik ihraç sezonunda, ihraç edilen iç findigin 16 bin tonunun önceki yillar ürünü oldugu görülmüstür.
7- 2019 mahsulü kabuklu findik fiyatlarina bakildiginda ise; sezon baslangicindan 22.05.2020 tarihine kadar serbest piyasada fiyatlar Giresun kalite % 50 randimanli tombul kabuklu findik ortalama net 14.50-26.50 TL/KG. arasinda bir seyir izlemistir.
8-Türkiye 2019 (01.01.2019-31.12.2019) Toplam 319.772.424 Kg. iç findik ihracina karsilik 2.028.727.972 USD gelir elde etmistir. Sadece iki ülke (Italya ve Almanya ) bu findigin %49,2’sini satin almistir. Ilk 6 ülkeye ihraç edilen iç findik miktari toplam ihracatin %67’sine denk gelmektedir. (Tablo-1)
9- 2019 yilinda ihraç edilen iç findigin % 69 olan 1.403.237.563 dolar bedelli kismi Karadeniz ve Istanbul Findik ve Mamulleri Ihracatçilari Birligine üye 8 firma tarafindan ihraç edilmistir. Türkiye'nin ve dünyanin en büyük findik alicisi ve ihracatçisi olan Italyan FERRERO sirketi 2013 yilinda IF MarianoStellifer S.P.A’dan Türkiye ve Italya’da findik ticareti ile istigal eden Stelliferi sirketlerini(STELLIFERI) devralmasiyla Türkiye’de findik ticareti alaninda da faaliyet göstermeye baslamistir. Yine 2014 yilinda tamamini satin aldigi Oltan Gida’nin ismini de 2017 yilinda “Ferrero Findik Ithalat Ihracat ve Ticaret A.S.” olarak degistirerek faaliyetlerine devam etmektedir. Ferrero, kendisine ait olan bu iki firma vasitasiyla 2016 yilinda 95.156.450 Kg. (%41,8) iç findik ihraci gerçeklestirmistir. Aldigi findigin çogunu kendisi isleyen Ferrero sirketinin yillik cirosu ise 11,2 milyar dolardir. Bu sebeple Ferrero sirketi dünyadaki en büyük findik alicisi ve ihracatçisi olan sirkettir. Ferrero'nun Dünyanin çesitli yerlerinde 23 adet fabrikasi bulunmaktadir. Bu fabrikalardan 1'i de Manisa'da yer aliyor. Italyan Ferrero sirketi, ana hammaddesi findik olan, Nutella, Kinder gibi markalar ile çikolata ve benzeri ürünler üretmektedir. Türkiye’de findik fiyatini tek basina etkileyebilecek, findik fiyatini manipüle edebilecek bir güce erismistir.
Bunun yaninda 2011 yilinda Türkiye'nin en büyük findik ihracatçilarindan Progida'yi da; Singapur merkezli küresel tarimsal ürün ve gida muhteviyati imalatçisi OLAM International satin aldi. 2019 yilindaki iç findik ihracatindaki payi % 10 olan Progida’nin; Ferrero’nun ihracattaki payi olan %30 ile toplandiginda, her iki sirketin ihracat paylari %40 olmaktadir.
Türkiye’deki en büyük 3’ncü findik ihracatçisi olan Cüneyd Zapsu; 1985 yilindan beri Sakarya’nin Hendek Ilçesi’ndeki fabrikasinda üretim yapan Balsu Tarim’in ve Balsu Gida’nin hem kurucusu hem de sahibidir. Balsu Gida’nin findik ihracatindaki payi ise % 8,2 dir. Bu üç sirketin toplam findik ihracatindaki pay oranlarini topladigimizda % 48,2 olmaktadir. Yurtiçi ticaretindeki pazar paylarini da bu orana ekledigimizde toplam piyasa pazar paylarinin % 55-60’dan asagi olmadigi görülecektir. (Tablo:2)
Ferrero Findik Genel Müdürü Bamsi Akin; Dünyada toplam 1 milyon ton kabuklu findik üretildigini, Türkiye’deki üretimin 600 – 700 bin ton civarinda oldugunu söyledi. Ferrero’nun bazi yillar Türkiye üretiminin üçte birine yakin miktarlarda findik alabildigini ifade eden Akin, Manisa dahil Türkiye’de 6 tane üretim tesisleri oldugunu kaydetti. Akin, “Ferrero Grup Türkiye olarak, 3 tanesi Trabzon, 1 Düzce, 1 Izmit ve 1 Manisa’da fabrikamiz var. Yaklasik 1.500 çalisanimiz mevcut. 8 tane depomuz, 5 tane toplama merkezi ve depomuz, 5 tane Ferrero Degerli Tarim’la ilgili ofisimiz var. Manisa’daki fabrika Ferrero Çikolata, digerleri Ferrero Findik çatisi altinda. Ferrero Çikolata, Ferrero Grubu’na bagli ancak Ferrero Findik’tan ayri bir tüzel kisilik. Ferrero’nun ürünleri kalite odaklidir. En son hasat edilmis en taze ve en kaliteli ürünleri kullaniyoruz. Bizim Türkiye’deki is modelimize baktigimizda ise, biz findigi aliyoruz, isliyoruz, Ferrero’nun ürünlerinde kullanabileceklerini seçip, soguk zincir ile ihraç ediyoruz. Kalite kriterlerimiz, Ferrero’ya özel belli kriterleri de içerir. Findiga taze ürün muamelesi yapiyoruz” diye konustu.
10- Türkiye’de dekar basina üretim ABD ve Gürcistan gibi üretici ülkelerden daha düsüktür. Türkiye’de 5 yillik dönemde (2012-2016) dekara findik verimi 77 kg’dir. FAO’ya göre 2010-2014 yillari arasinda dekara findik verimi Türkiye’de 107 kg. iken ABD’de 285 kg, Gürcistan’da 184 kg, Italya’da 151 kg ve Ispanya’da 110 kg’dir. Türkiye’nin findik veriminde yillara göre önemli dalgalanmalar da görülmektedir. Iklim sartlari, gerekli kültürel islemlerin yeterince yapilmamasi ve findik bitkisinde görülen periyodisite gibi etkenler verimdeki dalgalanmayi artirmaktadir. Findik bahçelerinin genelde yasli olmasi, ocaklarin ise sik dikili olmasindan dolayi Trabzon, Giresun ve Ordu illerindeki verim seviyesi; Kocaeli, Sakarya ve Düzce illerinin verim seviyesine göre daha düsüktür. Sakarya ve Düzce illerindeki üreticilerin isletme büyüklükleri ve verim düzeylerinin daha yüksek olmasi nedeniyle bu bölgedeki dikim alanlari hizla artmaktadir.
11- Haziran 2020 ayi itibariyle 2019 yili findigin borsalarda islem gören 706 bin ton üzerinden hesaplarsak; ilk üç ayda (Agustos-Eylül-Ekim 2019) %65’i piyasaya inmis olmaktadir. Bu dönemde serbest piyasada findik 14.50-16.00 TL/Kg. arasinda satilmis; Mayis 2020 ayinda ise findik fiyatlari 26.50 TL/Kg. kadar yükselmistir. Üreticinin bir kilo findikta kaybi 10.00 TL. geçmektedir. Buda bir ton findikta (10.00 TL.*1.000 Kg.) 10.000.- TL. eder. Bu miktar bedelde, bölgemizde köylerde yasayan birçok findik üreticisinin en az 5-6 aylik gideri demektir. Tüm üreticilerin toplam gelir kaybi ise; 464.462.324 Kg.*10.00 TL.= 4.644.623.240.- TL.dir
12-TMO üreticiden 16,50-17.00 TL/Kg. satin aldigi 73 bin ton 2019 yili ürünü kabuklu findigi çesitli zamanlarda ihale ile satisa çikarmaktadir. Son olarak 20 bin ton kabuklu findigi 24.00 TL/kg.dan ihale ile satisa çikarmistir. TMO aldigi findigin tümünü sattiginda; elde edecegi gelirden, isletme giderlerini düserek, geriye kalan parayi (risturn) üreticilere ödemelidir.

13-AA muhabirinin TMO verilerinden yaptigi derlemeye göre, ofis ilk olarak 2006 yilinda findik alimi için görevlendirildi ve bu görev 3 yil sürdü. Bu kapsamda, 2006-2008 yillarinda toplam 694 bin ton kabuklu findik alimi gerçeklestirildi.

Kurum, piyasalarin dengede tutulabilmesi için 2017'de yeniden görevlendirilirken, son dönemde kabuklu findik alimlarina devam etti.
Bu kapsamda, 2017-2018 yillarinda 87 bin üreticiden 150 bin ton ürün alindi.

Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan tarafindan ilk kez geçen yil hasattan önce alim fiyati açiklanirken, TMO tarafindan bu kapsamda 50 bin üreticiden 73 bin ton kabuklu findik alimi gerçeklestirildi.

Böylece, TMO 2017-2019 döneminde 223 bin ton kabuklu findik almis oldu.

Alinan kabuklu findiklarin 140 bin tonu dogrudan satildi. 13 bin ton ürün ise findik ve findik mamulleri tüketim aliskanliginin artirilmasi ve daha uygun fiyatlarda tüketilebilmesi amaciyla kavrulmus findik, rafine findik yagi, findik kremasi gibi mamullerin imalatinda kullanildi.

14- Yillardir findik üzerinde oynanan oyunlari tek tek açiklamaya çalistik. Findikta sürdürülen talan ve soygun politikalarina bir son verme zamani gelmis ve de geçmektedir. Findik üreticileri olarak ürünümüz üzerinde söz, yetki ve karar sahibi olabilmek için mutlaka örgütlenmemiz gerekir. Haklarimizi ancak örgütlenerek savunabiliriz. Örgütlenmek gücümüzü on kat, yüz kat, bin kat artiracaktir. Bu örgüt Tüm Üretici Köylüler Sendikasi (TÜM-KÖY-SEN) olmalidir. Tüm- Köy- Sen üye olalim ve üye yapalim.

Tüm-Köy-Sen Giresun Temsilcisi Orhan Kara

 Istanbul Findik ve Mamulleri Ihracatçilari Birligi Üyesi 2019 Yilinda En Fazla Findik ve Mamulleri Ihracati Yapan

 Ilk 3 Içerisinde Yer Alan ve Unvanini Açiklanmasini Onaylayan Firmalar: