1- Kidem tazminati nedir?

Çalisanin, çesitli nedenlerden dolayi isinden ayrilirken, çalistigi yillar için isveren tarafindan ödenen tazminattir.

2- Çalisanlar hangi durumlarda kidem tazminati almaya hak kazanir?

Çalisanin, öncelikle isveren tarafindan isten çikarilmasi gerekir. Ancak çalisanin (Isçinin) çikarilirken, ahlak ve iyi niyet kurallarina aykiri davranmamis olmasi gerekiyor. Yani, hirsizlik, huzuru bozacak davranislar gibi isyeri kurallarina aykiri nedenlerden isten çikarilirsaniz, kidem tazminati alamazsiniz. Is yasasina göre saglik sorunu gibi hakli bir nedene dayanarak, isten ayrilma zorunlulugu olusmussa tazminat alinir. Erkek çalisanlarin askerlik nedeni ile isten ayrilmasi da tazminati dogurur. Kadin çalisanlar ise çalisirken evlenirse, evlendikten sonraki bir yil içinde kendi istegi ile isten ayrilabilir ve tazminat alabilir. Emeklilik sartini yerine getirmis çalisanlar da kidem tazminati alabilir.

3- Emeklilik halinde tazminat nasil alinir?

Prim ödeme gün sayisini doldurup, emeklilik yasini doldurmayanlar isten ayrilirlarsa kidem tazminati alabilirler. Ayni sekilde yasi doldurup da prim ödeme gün sayisini doldurmayanlar da isten ayrilmalari halinde tazminata hak kazanirlar.

4- Kendi istegi ile ayrilan tazminat alabilir mi?

Kendi istegiyle isten ayrilan kisilere kidem tazminati ödenmez.

5- Tazminata hak kazanmanin süresi var mi?

Var; isçinin, ayni isyerinde bir yil çalismasi ya da ayni isverene bagli degisik isyerlerinde en az bir yil çalismasi gerekir.

6- Tazminat için zaman asimi süresi var mi?

Eger tazminatsiz isten çikarildiysaniz, çikis tarihinden itibaren 10 yil içinde isverenden tazminat isteyebilirsiniz. Ödenmemesi halinde 10 yil içinde yasal yola da basvurabilirsiniz.

7- Vefat ve sakatlik durumlarinda tazminat nasil alinir?

Isçi, vefat ederse, kidem tazminati yasal varislerine ödenir. Sakatlik durumunda ise sakatlik ayligi alinacagindan, kidem tazminatina hak kazanilir.

8- Isyerindeki degisiklikler tazminat alma hakki dogurur mu?

Isçi ile isveren arasindaki iliski yasalarla belirlenmistir. Isin niteligi, görev tanimi, çalisma süresi ve kosullarinda yapilacak degisiklikler isçiye bildirilmeli ve onayi alinmalidir. Çalisan onaylamaz ise kidem tazminati hakki dogar.

9- Kidem tazminatini memurlar da alabiliyor mu?

Hayir, memurlar emeklilik ikramiyesi aliyor. Kidem tazminati isçileri ilgilendiriyor.

10- Isyerinin iflas etmesi ya da kapanmasi tazminat almaya engel mi?

Isyeri kapansa da, isveren iflas da etse, çalisanlarina kidem tazminatini ödemek zorunda.

KIDEM TAZMINATI HESAPLAMA SISTEMI

Kidem tazminati, her 1 yil için 30 günlük yani, aylik, brüt ücret üzerinden hesaplanir ve bir aylik ücretin, çalisma yili ile çarpilmasi sonucu ortaya çikar. Çalisanin ücreti içinde yer alan yol yardimi, yemek, ikramiyeler, primler, saglik sigortasi gibi tüm ödemeler de tazminat hesabina katilir.

Kidem tazminatiyla ilgili bilinen en büyük yanlis; ne kadar olursa olsun çalisanin son aldigi brüt ücretin, çalisilan yil ile çarpilmasi sonucu ulasilan rakamin tamaminin tazminat olarak alinacagi yönünde. Oysa kidem tazminati hesaplanmasinda bir tavan tutar var ve alinacak tazminat bu tavani asamiyor. Tavan tutari de devlet belirliyor ve her yil belirlenen rakam farkli. 2017 yili için kidem tazminatinin tavani 4.426,16 lira.

BIR BASIT ÖRNEK

-Son aldiginiz brüt ücret 2.500 lira olsun ve isyerinde 10 yildir çalistiginizi varsayalim. Alacaginiz kidem tazminati, 25 bin liradir (2.500 x 10 yil).

TAVAN UYGULAMASINA DIKKAT

-Aylik brüt ücretinizin 10 bin lira oldugunu ve isyerinde de 8 yildir çalistiginizi varsayalim. Kidem tazminatinizi 80 bin lira (10.000 TL x 8 yil) olacagini düsünüyorsaniz yaniliyorsunuz. Alacaginiz tazminat, 35.410 liradir (tazminat tavani olan 4.426,16 x 8 yil). Yani, ister 8 bin lira maas alin, isterseniz de 15 bin lira; tazminatiniz tavan ücret –ki, bu yil için 4.426 lira- üzerinden hesaplanacak.