Uzlastirma ve Uzlasma Nedir?

Ceza hukukunda uzlastirma, ceza sorusturmasi ve davasinda tarafsiz bir kimsenin arabuluculuguyla uyusmazligin çözülmesi için suçun magduru ve failinin iletisim kurdugu süreçtir (CMK md. 253/1). Daha önce, basligi ‘uzlasma’ olan kanun maddesinin hem basligi hem de içerigi 6763 sayili yasa ile 24.11.2016 tarihinde degistirilmistir. Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre uzlasma, iletisim süreci sonunda varilan anlasmayi ifade ederken, uzlastirma taraflarin katildigi sürecin bizzat kendisini ifade etmek için kullanilmaktadir.

Uzlastirma müzakereleri ve uzlasma anlasmasi, sartlari varsa hem sorusturma asamasinda hem de kovusturma asamasinda yapilabilir (CMK md.253, md.254).

Herhangi bir suç ile baglantisi olmayan özel hukuk uyusmazliklarinin mahkeme disi çözüm yöntemine “arabuluculuk” denilmektedir (Arabuluculuk Kanunu md.2).

Uzlasma / Uzlastirma Sartlari Nelerdir?

Ceza Muhakemesi Kanunu md.253’e göre; ‘uzlastirma sartlari’ sunlardir:

• Magdurun gerçek kisi veya suçtan zarar görenin özel hukuk tüzel kisisi (sirket, vakif, dernek vs.) oldugu suçlar uzlastirma kapsamindadir. Kamu tüzel kisileri (Valilik, Belediye, Bakanlik, SGK, Vergi Dairesi vs.) aleyhine islenen suçun vasfi ve cezasi ne olursa olsun uzlastirma hükümlerinin uygulanmasi mümkün degildir (CMK md.253/1).

• Kural olarak sorusturulmasi ve kovusturulmasi sikayete tabi suçlar uzlastirma kapsamindadir (CMK md.253/1-a).

• Sikayete tabi suçlar hariç olmak üzere; TCK disindaki özel kanunlarda düzenlenen suçlara uzlastirma hükümlerinin uygulanabilmesi için, ilgili özel kanunda uzlastima yoluna gidilebilecegine dair açik hüküm olmalidir (CMK md.253/2).

• Sorusturulmasi ve kovusturulmasi sikâyete bagli olsa bile, cinsel dokunulmazliga karsi suçlarda (cinsel taciz suçu, cinsel saldiri suçu vs.) uzlastirma yoluna gidilemez.

• Uzlastirma kapsamina giren bir suçun, uzlastirma kapsamina girmeyen bir baska suçla birlikte islenmis olmasi hâlinde de uzlasma hükümleri uygulanmaz (CMK md.253/3).

• Suçun birden fazla faili varsa; aralarinda istirak iliskisi olsun veya olmasin, ancak uzlasan kisi uzlasma hükümlerinden yararlanir.

• Suçun birden fazla magduru varsa; süpheli veya sanik tüm magdurlarla uzlasmak zorundadir. Süpheli veya sanik tüm magdurlarla uzlasma ise uzlastirma hükümlerinden yararlanamaz. Örnegin; iki kisiye karsi dolandiricilik suçu isledigi iddia edilen fail, her iki magdur ile uzlasmalidir. Failin sadece magdurlardan biriyle uzlasmasi halinde, CMK md.253’te düzenlenen uzlastirma hükümleri uygulanmaz.

Çocuklara Özel Uzlasma Sarti

Suça sürüklenen 18 yasindan küçük çocuklar bakimindan; suçun kamu tüzel kisisi aleyhine islenmemesi kaydiyla, üst siniri 3 yili geçmeyen hapis veya adli para cezasi gerektiren suçlar uzlastirma kapsamindadir (CMK md.253/1-c). Örnegin, üst siniri 3 yil olan santaj suçu 18 yasindan büyükler için uzlasma kapsaminda olmamasina ragmen suça sürüklenen çocuklar (SSÇ) açisindan uzlasmaya tabi suçlardandir.

Uzlasma uygulamasinda çocuklarin isledigi suçun sikayete tabi suçlardan olup olmamasinin bir önemi yoktur. Önemli olan suçun kamu tüzel kisisine karsi islenmemis olmasi ve üst sinirinin uzlasmaya elverisli olmasidir.

Özellikle belirtelim ki, çocuklarin isledigi suçlarin magduru veya zarar göreni kamu tüzel kisisi ise, çocuklar açisindan uzlasma hükümlerinin uygulanmasi mümkün degildir.

Sorusturma Asamasinda Uzlasma / Uzlastirma Nasil Yapilir?

Ceza muhakemesi hukukunda uzlastirma usulü, sorusturmayi yürüten Cumhuriyet savcisi (genel sorusturma savcisi) tarafindan kendiliginden baslatilmalidir.

Genel sorusturma savciligi, sorusturma konusu suçun islenip islenmedigini arastirmali, sorusturmayi yaparak tüm delilleri toplamalidir. Magdur, süpheli ve taniklarin ifadesi alinmali; kesif, bilirkisi raporu vs. gibi her türlü sorusturma islemi tamamlanmalidir. Sorusturma neticesinde bir iddianame ile kamu davasi açmak için yeterli süphe oldugu anlasilirsa, savcilik dava açmadan önce uzlastirma prosedürünü baslatmak zorundadir. Sorusturma savcisi, kamu davasi açmak için yeterli süphe oldugu kanaatinde ise, sorusturma dosyasini uzlastirma bürosuna göndermelidir (CMK md. 253/4).

Genel sorusturma savcisi tarafindan dosyanin uzlastirma bürosuna gönderilmesinden itibaren, diger islemler uzlastirma bürosu görevlileri ve büro savcilari tarafindan yapilir. Örnegin; dolandiricilik suçu nedeniyle kamu davasi açmak üzere yeterli süphe oldugunu düsünen savcilik dosyayi uzlastirma bürosuna gönderdikten sonra, uzlasma gerçeklesmedigi takdirde, uzlastirma bürosu savciligi tarafindan iddianame düzenlenerek kamu davasi açilacaktir.

Uzlastirma, sosyal iliskileri de tamir eden bir kurum olarak öne çiktigindan savciligin kamu davasi açmadan önce uzlastirma yoluna gitmesi zorunlu hale getirilmistir. Örnegin; Fail ile magdur arasinda yakin iliski varsa veya birbirlerine yakin bir yerde yasiyorlarsa, uzlastirma usulünün uygulanmasi özellikle önemli hale gelir.

Fail, magdur veya suçtan zarar gören kisi de müsteki sifatiyla yer aldiklari sorusturmada Cumhuriyet savciligina uzlastirma prosedürünün baslatilmasi talebinde bulunabilir.

Uzlastirma bürosu cumhuriyet savcisi, taraflarin sorusturma asamasinda uzlasmasi halinde su sekilde hareket edecektir:

• Uzlasma sonucunda süphelinin edimini bir kerede yerine getirmesi halinde, hakkinda kovusturmaya yer olmadigi karari verilir. Edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe birakilmasi, takside baglanmasi veya süreklilik arzetmesi halinde,süpheli hakkinda kamu davasinin açilmasinin ertelenmesi karari verilir. Bu halde, kamu davasinin açilmasinin ertelenmesi için CMK md.171’de aranan kosullarin gerçeklesip gerçeklesmedigi arastirilmaz. Erteleme süresince suça dair dava zamanasimi süresi islemez.

• Kamu davasinin açilmasinin ertelenmesi kararindan sonra, uzlasmanin gereklerinin yerine getirilmemesi halinde kamu davasi açilir. Uzlasmanin saglanmasi halinde, sorusturma konusu suç nedeniyle tazminat davasi açilamaz; açilmis olan davadan feragat edilmis sayilir. Süphelinin, edimini yerine getirmemesi halinde uzlasma raporu veya belgesi, 2004 sayili Icra ve Iflas Kanununun md.38 geregi yazili ilam mahiyetini haiz belgelerden sayilir.

Mahkemede Uzlastirma Nasil Yapilir?

Ceza mahkemesi, yargilama sirasinda ceza davasinin konusu olan suçun uzlastirma kapsaminda oldugunu görürse, sanik ve suçun magduru arasinda yukarida anlattigimiz savcilik tarafindan isletilen prosedürü isletir (CMK md. 254). Uygulamada mahkemeler uzun bir durusma günü vererek bir nevi durusmaya ara vermekte, dosyayi uzlastirma girisiminde bulunmak üzere uzlastirma bürosuna göndermektedir. Uzlastirma bürosu da uzlastirmaci görevlendirip taraflarin uzlasma müzakeresi yapmasi için girisimde bulunmaktadir.

Taraflar arasinda uzlasma saglanmadigi takdirde, mahkeme yargilamaya kaldigi yerden devam eder. Uzlastirma girisiminin bir uzlasma anlasmasiyla sonuçlanmasi halinde ceza mahkemesi su sekilde karar verir:

• Uzlasma gerçeklestigi takdirde, mahkeme, anlasmanin taraflarin özgür iradelerine dayandigini ve hukuka uygun oldugunu tespit eder ve uzlasma konusu yükümlülükler de yerine getirilirse, ceza davasinin düsmesine karar verir.

• Uzlastirma görüsmeleri neticesinde hazirlanan uzlasma anlasmasi sartlarinin yerine getirilmesinin ileri tarihe birakilmasi, takside baglanmasi veya süreklilik arzetmesi halinde; sanik hakkinda, hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari verilir. Geri birakma süresi boyunca dava zamanasimi süresi islemez. Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi için CMK md. 231’de düzenlenen sartlarin olusup olusmadigi arastirilmaz. Uzlasma gerçeklesmisse, diger kosullar aranmadan sanik hakkinda hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi karari verilir. Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasina karar verildikten sonra, uzlasma anlasmasinin gerekleri yerine getirilmedigi takdirde, mahkeme tarafindan hüküm açiklanir (CMK md.254/2).

Uzlasma / Uzlastirma Kapsamina Giren Suçlar Nelerdir?

• Basit kasten adam yaralama (m. 86/1-2).

• TCK md. 86/1-2 kapsaminda kalan kasten yaralama suçunun ihmali davranisla islenmesi (m. 88).

• Taksirle adam yaralama suçu (m.89). Taksirle yaralama suçu bilinçli taksirle islense dahi uzlastirma kapsaminda olan suçlar arasindadir.

• Tehdit suçu (m. 106/1).

• Konut dokunulmazligini ihlal Suçu (m. 116/).

• Is ve çalisma hürriyetini ihlal suçu (m. 117/1).

• Kisilerin huzur ve sükununu bozma suçu (m. 123/1).

• Hakaret Suçu (m. 125/1-2-3). Kamu görevlisine karsi görevinden dolayi islenen hakaret suçu ve cumhurbaskanina hakaret suçu uzlastirma kapsaminda olan suçlardan degildir.

• Kisinin hatirasina hakaret suçu (m. 130/1, 2). Kamu görevlisine karsi görevinden dolayi hatirasina hakaret suçu uzlasma tabi olan suçlardan degildir.

• Haberlesmenin gizliligini ihlal Suçu (m. 132/1, 2, 3).

• Kisiler arasindaki konusmalarin dinlenmesi ve kayda alinmasi suçu (m. 133/1, 2, 3).

• Özel hayatin gizliligini ihlal suçu (m. 134/1, 2).

• Hirsizlik Suçu (m. 141) ve nitelikli hirsizlik suçu (m. 142/1, 2, 3) TCK md. 167/2’de belirtilen kisiler aleyhine islenirse uzlastirmaya tabi olan suçlardandir. Hirsizlik suçlarinda daha az cezayi gerektiren haller de uzlasma kapsamina giren suçlardandir (m. 144/1).

• Kullanma hirsizligi suçu (m. 146/1).

• Mala zarar verme suçu (m. 151/1, 2). Mala zarar verme suçunun nitelikli halleri de (m. 152/1,2) TCK md. 167/2’de belirtilen kisilerin zararina islendigi takdirde uzlastirma kapsaminda olan suçlardandir.

• Ibadethanelere ve mezarliklara zarar verme suçu TCK md. 167/2’de belirtilen kisiler aleyhine islenirse takibi sikayete baglidir (m. 153/1).

• Hakki olmayan yere tecavüz suçu TCK md. 167/2’de belirtilen kisiler aleyhine islenirse takibi sikayete baglidir (m. 154/1, 2, 3).

• Güveni kötüye kullanma suçu (m. 155/1).

• Bedelsiz senedi kullanma suçu (m. 156/1).

• Dolandiricilik suçu (m. 157/1) ve Nitelikli dolandiricilik suçu (m. 158/1,2) TCK md. 167/2’de belirtilen kisiler aleyhine islendigi takdirde uzlasmaya tabi olan suçlardandir.

• Dolandiricilikta daha az cezayi gerektiren hal uzlastirma kapsamindadir (m. 159/1).

• Kaybolmus veya hata sonucu ele geçmis esya üzerinde tasarruf suçu (m. 160/1).

• Hileli iflas suçu (m. 161/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kisiler aleyhine islenirse uzlastirma kapsaminda olan suçlardandir.

• Taksirli iflas (m. 162/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kisiler aleyhine islenirse uzlastirma kapsaminda olan suçlardandir.

• Karsiliksiz yararlanma suçu (m. 163/1,2) TCK md. 167/2’de belirtilen kisiler aleyhine islenirse uzlastirma kapsaminda olan suçlardandir..

• Sirket veya kooperatifler hakkinda yanlis bilgi (m. 164/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kisiler aleyhine islenirse uzlastirma kapsaminda olan suçlardandir.

• Suç esyasinin satin alinmasi veya kabul edilmesi suçu (m. 165/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kisiler aleyhine islenirse uzlastirma kapsaminda olan suçlardandir.

• Bilgi vermeme suçu (m. 166/1) TCK md. 167/2’de belirtilen kisiler aleyhine islenirse uzlastirma kapsaminda olan suçlardandir.

• Açiga imzanin kötüye kullanilmasi suçu (m. 209/1).

• Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülügün ihlali suçu (m. 233/1).

• Çocugun kaçirilmasi ve alikonulmasi suçu (m. 234/3).

• Ticari sir, bankacilik sirri veya müsteri sirri niteligindeki bilgi veya belgelerin açiklanmasi (dördüncü fikra hariç, madde 239)

• Çocugun kaçirilmasi ve alikonulmasi (madde 234)

Hükümlüler (Cezasi Kesinlesenler) Hakkinda Uzlastirma/Uzlasma Yasasi Nasil Uygulanir?

Hükümlüler, yani yapilan yargilama neticesinde cezasi kesinlesenler de uzlasma/uzlastirma yasasi hükümlerinden yararlanabilirler. Yasadan yararlanabilmek için hükümlünün cezaevinde olmasi da sart degildir. Mahkemenin verdigi mahkumiyet kararinin kesinlesmesi halinde, cezasi cezaevinde infaz edilsin veya edilmesin, hükümlünün dava dosyasi uzlastirma yasasi prosedürünün uygulanmasi için uzlastirma bürosuna gönderilir. Ancak, uzlastirmaya tabi suçlardan hükümlü olanlara daha önce uzlasma teklifi yapilmis ve uzlasma saglanamamis ise yeniden uzlastirma prosedürünün uygulanmasi mümkün degildir. Istinaf veya temyiz asamasinda bulunan davalarda yerel mahkeme asamasinda uzlasma teklif edilmis ve uzlasma gerçeklesmemisse, yeniden uzlastirma girisiminde bulunulmaz.

Suçun uzlastirmaya tabi suçlardan oldugu anlasildiginda, hükümlüler açisindan uzlasma/uzlastirma prosedürü su sekilde uygulanir:

• Mahkeme tarafindan hükümlü hakkindaki ilamin (mahkeme karari) INFAZI durdurulur, tüm ilamat evraklarinin bila infaz (infaz edilmeden) mahkemesine iade edilmesine ve hükümlünün TAHLIYESINE karar verilir.
• Hükümlü tahliye edildikten sonra, ilamat evraklari dosyaya geri geldiginde, uzlastirma islemlerinin yürütülmesi için dosya uzlastirma bürosuna gönderilir.
• Uzlastirma bürosu taraflar arasinda uzlasmanin saglanmasi için gerekli girisimlerde bulunur. Uzlasma saglanirsa, kamu davasinin düsmesine karar verilir. Uzlasma saglanmazsa hükmün ayni sekilde infaz edilmesine karar verilir.

Hükmün Açiklanmasinin Geri Birakilmasi ve Uzlasma/Uzlastirma

Hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi (HAGB) karari verilen saniklar hakkinda, denetim süresi içinde suç islenmesi veya yükümlülüklere aykiri hareket edilmesi halinde hükmün açiklanmasina karar verilmektedir.

HAGB kararinin kaldirilarak hükmün açiklanmasi için mahkeme tarafindan bir tensip zaptiyla durusma günü tayin edilmektedir. Mahkeme durusma günü tayin etmeden önce, HAGB kararinin konusunu teskil eden suçun uzlasma/uzlastirma yasasi kapsaminda kaldigini tespit ederse kamu davasini öncelikle uzlastirma bürosuna gönderir. Uzlastirma bürosunun girisimiyle uzlasma saglanirsa mahkemece kamu davasinin düsmesine karar verilir. Uzlasma saglanamazsa, mahkeme bir durusma günü belirleyerek taraflari davet eder ve durusmada hükmün açiklanmasina karar verir.

Cezasi Infaz Edilen Hükümlülere Uzlasma/Uzlastirma Yasasi Uygulanir mi?

Uzlasma/uzlastirma yasasi, kamu davasinin düsmesine yol açtigi için bir ceza usul hukuku kurumu; devlet ile birey arasindaki ceza iliskisine son verdigi için de bir maddi ceza hukuku kurumudur. Maddi ceza hukukunda, her zaman hükümlünün lehine olan kanunun uygulanmasi temel kuraldir (TCK md.7/2).

Cezasi infaz edilse bile, mahkumiyete bagli bazi hak yoksunluklarindan kurtulmak isteyen hükümlü her zaman lehe olan kanunun uygulanmasini talep edebilir. Hükümlü, hakkindaki mahkumiyet kararinin yeni kanuni düzenlemeye uyarlanmasini talep ederse; infaz edilen karara dair ceza dosyasi uzlastirma hükümleri uygulanmak üzere uzlastirma bürosuna gönderilir. Uzlasma saglanirsa, mahkumiyet karari veren mahkeme davanin düsmesi karari verir. Düsme karari ile birlikte adli sicil kaydinin silinmesi gerekir.

Uzlastirmaci Görevlendirilmesi ve Uzlastirma Bürosu

Uzlastirma usulünün uygulanmasi kararlastirilinca, sorusturma dosyasi ‘uzlastirma bürosu’na gönderilir. Uzlastirma bürosu sorusturma dosyasini ele almasi için bir uzlastirmaci görevlendirir (CMK md. 253/4).

Görevlendirilen uzlastirmaciya verilmesi uygun görülen sorusturma evraklari tevdi edilir, sorusturmanin gizliligi ilkesine riayet etmesi gerektigi kendisine hatirlatilir.

Uzlastirma bürosu islemlerini denetlemek ve gerekli hukuki islemleri yapmak üzere her adliyede yeteri kadar “uzlastirma bürosu savcisi” vardir. Uzlastirma bürosu, uzlastirma anlasmasinin yerine getirilip getirilmedigini takip etmek zorundadir. Büro tarafindan görevlendirilen uzlastirmaci, süpheli ile magdur veya suçtan zarar görene uzlasma teklifinde bulunur. Süphelinin, magdurun veya suçtan zarar görenin resit olmamasi halinde, uzlasma teklifi kanunî temsilcilerine yapilir. Uzlastirmaci, uzlasma teklifini açiklamali tebligat veya istinabe yoluyla da yapabilir. Süpheli, magdur veya suçtan zarar gören, kendisine uzlasma teklifinde bulunulduktan itibaren üç gün içinde kararini bildirmedigi takdirde, teklifi reddetmis sayilir (CMK 253/4).

Uzlastirma Müzakerelerinin Süresi Nedir? Müzakere Nasil Yürütülür?

Uzlasma teklifi, uzlastirmaci tarafindan yapilmalidir. Uzlastirmaci taraflarin da görüslerini alarak bir uzlastirma teklifinde bulunur. Uzlastirmaci, uzlastirma müzakerelerinin güvenli bir ortamda yürütülmesinden ve görüsmelerin taraflar disindaki kisiler tarafindan ögrenilmemesi için gerekli tedbirleri almaktan sorumludur.

Uzlastirma görüsmeleri belli bir süre içinde sonuçlandirilmalidir. Uzlastirmaci, dosyanin kendisine tevdi edilmesinden itibaren 30 gün içinde uzlastirma müzakere ve islemlerini sonuçlandirmalidir. Uzlastirma bürosu, bu süreyi en fazla 20 gün daha uzatabilir (CMK md. 253/12).

Uzlastirma müzakerelerine süpheli, magdur, suçtan zarar gören, kanunî temsilci, müdafi ve vekil katilabilir. Süpheli, magdur veya suçtan zarar görenin kendisi veya kanunî temsilcisi ya da vekilinin müzakerelere katilmaktan imtina etmesi halinde, uzlasmayi kabul etmemis sayilir (CMK md.253/13).

Uzlastirma müzakeresinin en önemli özelligi gizli olmasidir. Uzlastirmaci, cumhuriyet savcisi veya taraflar uzlastirma görüsmelerinin içerigini hiçbir sekilde açiklayamaz. Uzlastirma müzakereleri, herhangi bir sorusturma ve kovusturmada ya da hukuk davasinda delil olarak kullanilamaz (CMK md. 253/20).

Uzlasma Anlasmasi Gerçeklesirse Ne Olur?

Uzlastirma görüsmeleri sonunda uzlastirmaci, Cumhuriyet savciligi tarafindan verilen belgelerle birlikte hazirladigi raporu uzlastirma bürosuna verir. Fail ve magdurun uzlasmasi durumunda, uzlastirmaya iliskin rapora uzlasma anlasmasi da eklenir. Uzlastirma bürosuna verilen belgeler, uzlastirma müzakerelerine iliskin rapor, sorusturma dosyasi ve varsa uzlasma anlasmasi derhal uzlastirma bürosundan sorumlu Cumhuriyet savcisina tevdi edilmelidir (CMK md. 253/15).

Uzlasma teklifinin reddedilmesine ragmen, süpheli ile magdur veya suçtan zarar gören uzlastiklarini gösteren belge ile en geç iddianamenin düzenlendigi tarihe kadar uzlastirma bürosu Cumhuriyet savcisina basvurarak uzlastiklarini beyan edebilirler (CMK md.253/16).

Uzlastirma bürosu Cumhuriyet savcisi, uzlasmanin, taraflarin özgür iradelerine dayandigini ve edimin hukuka uygun oldugunu belirlerse raporu veya belgeyi mühür ve imza altina alarak sorusturma dosyasinda muhafaza eder (CMK md.253/17).

Uzlasma anlasmasi yapildigi takdirde, uzlastirma bürosu Cumhuriyet savcisi, anlasmanin süpheli ve magdurun özgür iradelerine dayandigini ve hukuka uygun oldugunu tespit ederse, kovusturmaya yer olmadigi karari verir. (CMK md. 253/19)

Uzlasma Anlasmasi Gerçeklesmezse Ne Olur?

Uzlasma anlasmasi gerçeklesmezse, uzlastirma bürosu savciligi bir iddianame ile kamu davasi açar. Kovusturma asamasinda uzlastirma yoluna gidilmis ve uzlasma saglanamamissa, ceza davasini gören mahkeme de yargilamaya kaldigi yerden devam eder.

Sorusturma dosyasi uzlastirmaya gönderilmemis veya uzlastirma girisimi basarisiz olmasina ragmen, fail ve magdur bir uzlasma anlasmasi yaparak iddianamenin düzenlendigi tarihe kadar, uzlastirma bürosu Cumhuriyet savcisina uzlasmanin gerçeklestigini beyan edebilirler. Bu halde, suçun uzlastirma kapsaminda suçlardan oldugu anlasilirsa savcilik tarafindan kovusturmaya yer olmadigi karari verilir.

Mahkeme tarafindan dava dosyasinin uzlastirma bürosuna gönderilmesinden sonra uzlasma gerçeklesmezse; yani kovusturma asamasinda, taraflarin aralarinda anlasarak daha sonra uzlasma gerçeklestirmeleri kabul edilmemistir.

Uzlastirma / Uzlasma Prosedürü Uygulanirken Deliller Toplanir mi?

Uzlastirma prosedürü baslatilmadan önce, arastirma islemlerine, delillerin toplanmasina, yakalama, gözalti, tutuklama, el koyma vb. gibi koruma tedbirlerinin uygulanmasina engel olmamakla birlikte; delil toplama disindaki islemlerin, özellikle koruma tedbiri niteligindeki islemlerinden kisi özgürlügünü kisitlayanlara uzlasma yasasinin uygulandigi süreç boyunca son verilmelidir.

Uzlastirma / Uzlasma Yasasi Uygulanirken Zamanasimi Isler mi?

Süpheli, magdur veya suçtan zarar görenden birine ilk uzlasma teklifinde bulunuldugu tarihten itibaren, uzlastirma girisiminin sonuçsuz kaldigi ve en geç, uzlastirmacinin raporunu düzenleyerek uzlastirma bürosuna verdigi tarihe kadar dava zamanasimi ile kovusturma kosulu olan dava süresi islemez (CMK md.253/21).

Uzlasma anlasmasi sarta bagli yapilmissa, ister savcilik asamasinda olsun isterse mahkeme asamasinda olsun, uzlasma anlasmasi sartlari gerçeklesene kadar dava zamanasimi süreleri durur.

Uzlastirma / Uzlasma Konulari Nelerdir?

Suç islenmesi ile hem kamu düzeni bozulur hem de kisisel haklar ihlal edilir. Ceza muhakemesi hukukunda uzlastirma, suçun yol açtigi tüm olumsuzluklari ortadan kaldirmak ve taraflari da tatmin edecek sekilde kamu düzenini yeniden tesis etmeyi amaçlayan bir kurumudur.

Taraflarin üzerinde uzlasma anlasmasi yapabilecekleri uzlastirma/uzlasma konulari sunlardir:

• Taraflar, sorusturma konusu fiilin sebep oldugu maddi ve manevi zararin tazmin edilmesi veya eski hale getirilmesi konusunda uzlasabilirler.
• Süpheli veya sanigin kamu yararina bir kurumda çalismasi konusunda uzlastirma müzakeresi yürütülebilir.
• Suçun nedenlerini ortadan kaldirmak, süpheli veya sanigin saglikli bir birey olarak hayata uyumunu saglamak için bir programa katilmasi konusunda uzlasma anlasmasi yapilabilir.
• Süpheli veya sanigin herhangi bir kurum veya kisiye bagis yapmasi istenebilir.
• Süpheli veya sanigin, magdurdan özür dileyerek suçun neden oldugu itibar kaybi, isme veya markaya verilen zarar vs. gibi olumsuzluklari gidermesi konusunda uzlasma sözlesmesi yapilabilir.

Uzlastirma sürecinde taraflar, yukarida belirttigimiz tüm konular veya hukuka aykiri olmayan sinirsiz sayida konu üzerinde uzlasabilirler.

Uzlastirma Neticesinde Verilen Kararlar Adli Sicil/Sabika Kaydina Islenir mi?

Uzlastirma sonucunda verilen kovusturmaya yer olmadigi veya düsme karari, bunlara mahsus bir sisteme kaydedilir. Bu kayitlar, ancak bir sorusturma veya kovusturmayla baglantili olarak Cumhuriyet savcisi, hâkim veya mahkeme tarafindan görülebilir. Is basvurusu veya baska bir basvuru için sabik kaydi istenildiginde bu bilgiler kesinlikle alinan sabik kaydinda gözükmez.

Ceza hukukunda uzlastirma, muhakeme sistemine henüz yeni giren bir kurum oldugundan süpheli veya sanik haklarinin zarar görmemesi için gerek savcilik asamasinda gerekse mahkeme asamasinda sürecin bir ceza avukati ile takip edilmesi gerekir.