Menderes neden idam edildi?

Adnan Menderes Imrali Adasi'nda 17 Eylül 1961'de saglik muayenesini yapan doktor heyetinden saglam raporu alindiktan sonra öglen 13:21'de idam edildi.

Adnan Menderes neyle suçlanmisti?
1- Örtülü ödenek paralarini zimmetine geçirmek,
2- 6-7 Eylül Olaylari'na önceden haberi oldugu halde müdahale etmemek,( Azinliklari tasfiye hareketi)
3- Kanuna aykiri olarak üniversite basmak ve halka ates açtirtmak,
4- Bazi muhalefet milletvekillerinin ve muhalefet liderinin seyahat özgürlügünü kisitlamak,
5- Devlet radyosunu siyasi çikarlari için kullanmak,
6- Halki Demokrat Izmir gazetesinin matbaasini tahrip etmeye tesvik etmek
7- Kirsehir'i (DP'ye oy vermedigi için) haksiz olarak ilçe yapmak,
8- Yargi bagimsizliginin ihlal etmek,
9- Tahkikat Komisyonu'nun kurulup olaganüstü yetkilerle donatmak,
10- CHP'nin mallarina "haksiz" yere el koydurmak, Gibi nedenlerle.
Peki bunlar idam cezasi için yeterli mi?

Bence hiçbir suçun cezasi idam olamaz, idama tamamen karsiyim.
Fakat Menderes de idama karsi miydi?
Elbette degil, 1951-1960 yillari arasinda Menderes 43 kisinin idam kararina imza atti ve hepsi idam edildi.
Idamlarin en dramatik olani ise, 14 Nisan 1955'te casusluk suçundan idam edilen Hayati Karasahin'di. Infazi, Ankara Samanpazari'nda halka açik olarak yapildi.
Suçu neydi?
Rusya için casusluk yapmak.
Menderes'in baska suçlari yok muydu? Aslinda Menderes'in suçlari mahkemelerde gündeme gelmeyenlerdi.

ABD'nin tepkisinden çekinen Gürsel hükümeti asagidakileri hiç gündeme getirmedi.
1- 1951 yilinda Menderes hükümeti Kore Savasi'na (Yurt disina asker göndermek ve/veya herhangi bir ülkeye savas açmak onun görevi olmasina karsin, TBMM'den izin almadan) Amerika için asker gönderdi.Amerikan çikarlari için bine yakin vatan evladi Kore'de yasamini yitirdi, binlercesi yaralandi.
2- 1952'de (ABD ve)NATO'nun istegi üzerine komünizme karsi gayri-nizami harp yapacak Seferberlik Tetkik Kurulu, daha sonraki adiyla Özel Harp Dairesi kurdu.
3- 1954 yilinda Yabancilara petrol arama ve çikarma izni verildi.
4- Tek parti döneminde kurulan bazi traktör ve basma fabrikalari Menderes döneminde özellestirildi veya ekonomik olmadiklari için kapatildi.Nuri Demirag tarafindan kurulduktan sonra Ismet Inönü tarafindan devletlestirme kapsamina alinan uçak ve uçak motoru fabrikalari,Eskisehir tank fabrikasi ve Kirikkale silah fabrikasi Menderes döneminde NATO standartlarina uymadiklari gerekçisiyle kapatti.

5- Cezayir kurtulus savasi sirasinda Fransa'yi destekledi

6- 1954-1958 yillari arasinda 238 gazeteci iktidara karsi yazilar yazmak suçundan mahkûm ettirdi.
7- "Tahkikat Komisyonu"nu kurdu. 15 DP milletvekilinden olusan komisyon hem suçlama hem de yargilama hakkina sahipti. Komisyon 5 kisiden fazla yan yana yürümeyi bile yasakladi.
8- Ismet Inönü'ye 12 oturum meclisten men cezasi verildi.
9- Turan Emeksiz hükümete karsi Istanbul Üniversitesi'nde düzenlenen bir protesto mitinginde polisin açtigi ates sonucu öldü.Hüseyin Onur ise sol bacagi kesilerek kurtarildi.
10- Hukuk'un üstünlügünü savunan Yargitay Baskani Bedri Köker,Yargitay Bassavcisi Rifat Alabay, Yargitay 2. Baskanlarindan Haydar Yücekök, Yargitay Üyeleri Melahat Ruacan, Kamil Çoskunoglu, Faik Uras ve Ilhan Dizdaroglu 'görülen lüzum üzerine emekliye sevk edildiler.Aslinda Menderes hükümeti, ordu darbe yapacak gerekçesiyle daha 6 Haziran 1950'de, Genelkurmay Baskani Nafiz Gürman olmak üzere bütün üst komuta kademesi dahil olmak üzere 15 general ve 150 albayi re'sen emekliye sevk etmisti.

1950-1960 DP hükümetinin kisa bir degerlendirmesini yapmaya çalistim.
Basbakan Erdogan, Menderes'in ölüm yil dönümü ile ilgili olarak yaptigi konusmayi Necip Fazil'dan siir okuyarak tamamladi.

Ben de Nazim Hikmet'tin bir siiri ile yazimi tamamliyorum.

O siirde belki Menderes'in niçin idam edildigini de bulabilirsiniz.

DIYET

Gözlerinizin ikisi de yerinde, Adnan Bey,
iki gözünüzle bakarsiniz,
iki kurnaz,
iki hayin,
ve zeytini yagli iki gözünüzle
Bakarsiniz kürsüden Meclis'e kibirli kibirli ve topraklarina çiftliklerinizin ve çek defterinize.
Ellerinizin ikisi de yerinde, Adnan Bey,
iki elinizle oksarsiniz,
iki tombul,
iki ak, vicik vicik terli iki elinizle oksarsiniz pomadali saçlarinizi,
dövizlerinizi, ve memelerini metreslerinizin.
Iki bacaginizin ikisi de yerinde, Adnan Bey,
iki bacaginiz tasir genis kalçalarinizi,
iki bacaginizla çikarsiniz huzuruna Eisenhower'in,
ve bütün kayginiz iki bacaginizin arkadan birlestigi yeri halkin tekmesinden korumaktir.
Benim gözlerimin ikisi de yok.
Benim ellerimin ikisi de yok.
Benim bacaklarimin ikisi de yok.
Ben yok'um.
Beni, Üniversiteli yedek subayi, Kore'de harcadiniz, Adnan Bey.
Elleriniz itti beni ölüme,
vicik vicik terli, tombul elleriniz.
Gözleriniz söyle bir bakti arkamdan ve ben al kan içinde ölürken çigligimi duymamaniz için kaçirdi sizi bacaklariniz arabaniza bindirip.
Ama ben pesinizdeyim, Adnan Bey,
ölüler otomobilden hizli gider,
kör gözlerim,
kopuk ellerim,
kesik bacaklarimla pesinizdeyim.
Diyetimi istiyorum, Adnan Bey,
göze göz, ele el, bacaga bacak, diyetimi istiyorum,
alacagim da..
25 Haziran 1959