MADENCİLERİN KADERİ

Karanlik dünyanin hiç tanimadigimiz insanlari

Dünyanin dört bir yaninda meydana gelen maden kazalari, binlerce kömür isçisinin hayatina mâloluyor.

Sanayi dünyasinin halen en büyük girdisi olan bu madeni çikaran isçiler, birçogumuzun hiç bilmedigi zorluklarla mücadele ediyor.

Son iki ay içinde, dünya kömüre çok fazla can verdi. Nisan ayinin baslarinda, ABD’nin Bati Virginia eyaletinde yasanan maden kazasinda 29 maden isçisi hayatini kaybetti. 8 Mayis günü ise, Sibirya’daki Raspadskaya madeninde yasanan patlama 66 Rus madencinin hayatina mâloldu.

Çin ise, kuzey eyaleti Shanxi’de yasanan maden kazasinda 115 isçisini kurtarmanin sevincini fazla yasayamadan, güneybati eyaleti Guicou’daki bir madende yasanan patlamada 21 isçisini kaybetti.

Pazartesi günü Zonguldak’ta yasanan maden patlamasi ise, 28 isçinin ölümüyle sonuçlandi. Türkiye’nin kömür ocaklarinda 1955-2009 yillari arasinda yasanan kazalarda toplam 2 bin 687 isçi öldü, 326 bin 321 isçi yaralandi. Kozlu üretim bölgesinde 1992'de 263 madencinin hayatini kaybettigi grizu faciasi, Türkiye'de en fazla can kaybi yasanan is kazasi olarak tarihe geçti.

Türkiye’de bir kömür isçisi ayda ortalama 900 lira maas aliyor. Her isçi, günde ortalama 5 ton kömür çikariyor. Türkiye Tas Kömürü Kurumu’na göre, çikarilan kömürün bir tonu 354 liradan satiliyor…

Peki maden isçiligi neden bu kadar zor?

Kömür madenciligi gerçekten çok zor bir is, ancak özellikle ABD’de güvenlik sartlari onlarca yil geçmesine ragmen neredeyse hiç ilerleme göstermiyor. Istatistikler ise, kömür madenciliginin diger tüm madencilik çesitlerinden daha zor ve ölümcül oldugunu ortaya koyuyor. Son üç maden faciasinin patlamalardan kaynaklandigi ABD’de maden isçilerinin ölüm orani her 100 binde 34,8

Küresel kömür sanayisinin verdigi can kayiplarinin yüzde 80’i, dünya kömür ihtiyacinin yüzde 35’ini karsilayan Çin’de meydana geliyor. Çin hükümetinin kendi istatistiklerine göre, ülkede “hergün” ortalama 7 maden isçisi hayatini kaybediyor.

Isçilerin yakinlarina 10'ar bin lira yardim

Karadon maden ocagindaki göçükte hayatini kaybeden isçilerin yakinlarina, ilk ihtiyaçlarini karsilamalari için 10'ar bin liralik yardim yapilacagi bildirdi.

ZONGULDAK (A.A) - Çalisma ve Sosyal Güvenlik Bakani Ömer Dinçer, Basbakanlik Acil Durum Fon Yönetiminin, Türkiye Taskömürü Kurumu (TTK) Karadon Müessesesi Müdürlügü maden ocagindaki göçükte hayatini kaybeden isçilerin yakinlarina, ilk ihtiyaçlarini karsilamalari için 10'ar bin liralik yardim yapacagini bildirdi.

Dinçer, isçilerin tamaminin sigortali oldugunu, bunlardan da 23'ünün emekliligi hak ettigini bildirdi. Emekliligi hak edenlerin tamaminin ailelerine ölüm ayligi baglanacagini açiklayan Dinçer, emeklilik için yeteri kadar prim yatirmamis isçilerin hak sahiplerine ise ömürleri boyunca, isbasinda vefat etmeleri sebebiyle, emekli ayliginin yüzde 70'i düzeyinde olan ''sürekli is göremezlik ölüm geliri'' baglanacagini ifade etti.

Bütün ailelerin her halükarda bir emekli ayligina hak kazanacagini kaydeden Dinçer, ''SGK zaten bütün sigortalilarin cenaze masraflari için küçük de olsa bir yardim yapiyor. O masraflari karsilayacagiz. Ayrica Basbakanlik Acil Durum Fon Yönetimi ölen isçilerin yakinlarina ilk ihtiyaçlarini karsilamalari için 10'ar bin liralik yardim yapacak. Bu yardimlar bugün Zonguldak Valiligine aktarildi, oradan da ailelere iletilecek'' dedi.

Bir gazetecinin ''Söyle bir elestiri bugün gazetelerde yer aldi: Özel firmalara burada yetki veriliyor. Bu firmalar içlerinde bir denetçi barindirmak zorunda ama denetim ücreti de ayni firmaca ödeniyor. Bu yüzden o denetçilerin yaptigi denetimler saglikli olabilir mi? Bu elestirileri nasil degerlendiriyorsunuz?'' seklindeki soruya Dinçer, su yaniti verdi:

“Bu, bizim kaza sebebiyle konusmamiz gereken bir soru degil. Bu soru bizim denetim sistemimizle alakali olarak tartisabilecegimiz bir sorudur. Bu elestirilerin hakli ve haksiz boyutlari var. Temelde söyle bir varsayimdan hareketle elestiriler yapilmaktadir: 'Bu tip kurumlarda mutlaka bir is güvenligi uzmani çalismak zorunda. Bu uzman maasini isverenden alirsa acaba orada görevini yapmakta bir ihmal ortaya çikar mi?' Bu endise ile elestiriler yapilmaktadir. Olabilir, olmayabilir de. Ama zaten Türkiye'deki is güvenligi sistemini degistirmeye çalisan bir hazirlik yapiyoruz. Kendi içimizde tartistigimiz konulardan biri de bu. Eger bahsedildigi gibi mahsurlu bir boyutunu da görürsek degistirmeyi de düsünürüz.”

Dinçer, isçilerin patlama aninda gaz zehirlenmesinden hayatini kaybettigini söyledi.

Dinçer, dört kisinin kimlik tespitinin yapilamadigi için ulasilamayan isçilerin kimler oldugunun bilinemedigini söyledi.

Defin islemleriyle ilgili bir soru üzerine Dinçer, ''Bugün mümkün oldugunca ailelere teslim etmeye ugrasiyoruz. Aileleri nasil karar verirlerse defin islemleri ona göre tamamlanacak diye bekliyoruz'' seklinde konustu.

''Dört gün gibi bir sürede göçüge ulasilmasi gibi bir zaman telaffuz edilmisti. Sabah erken saatlerde cenaze haberleri gelmeye basladi. Ne degisti?'' seklindeki bir soru üzerine Dinçer, söyle konustu:

''Sunu söyleyeyim. Aslinda degisikligin özü gece orada çalisan arkadaslarimizin gerçeklestirdigi mucize! Baska bir izahi yok. Çünkü orada 550 metreye kadar zaten riskli de olsa inme imkânimiz vardi bizim, onu yapiyorduk. Kurtarma kafesi, 360 metreden sonraki bölümde inmekte zorlaniyordu ve platform üzerinde dagilmisti. Bu açidan da biz hiç kimsenin hayatini riske etmeyi düsünmedigimiz için tedbirli davraniyorduk. Mümkün oldugu kadar yedek kafesi sabitlemeden inmeyi düsünmemistik. Ama arkadaslarimiz, dün geceden itibaren burayi tamir etmeye baslamislardi. Sabaha karsi tamiratlari bitti. Biraz riskli olmasina ragmen kafesi oraya yerlestirmeyi basardilar.

Dogrusu, ben buradan o arkadaslarimizin bir mucize yaptigini düsünüyorum. Hepsine tesekkür ediyoruz. Platformu oraya indirdikten sonra kurtarmak için arkadaslarimizi gönderme sansimiz dogdu. Zaten o bölge bütünüyle betonla kapli oldugu için orada çöküntünün olma ihtimalinin zayif oldugunu biz biliyorduk. Çöküntü yok simdi orada. Oraya gittigimiz zaman arkadaslarimizi topluca belli bir yerde bulduk.''

Bütün isçilerin ayni yerde bulunup bulunmadigi yönündeki soru üzerine Dinçer, 19 kisiyi bir yerde, dokuz kisiyi baska yerde bulduklarini, iki kisinin ise nerede oldugunun bilinmedigini söyledi.

Dinçer, 540 metrede bir platform oldugunu kurtarma çalismasi yapanlarin oradan indigini belirterek, ''Muhtemeldir ki yine çöküntünün oldugu yerde bulunuyorlar. Biz onlarin çalistiklari yerleri tahmin ederek ulasmaya çalisiyoruz'' diye konustu.