BASIN NASIL YANDAŞLAŞTI?

BASIN NASIL YANDASLASTI?

 

AKP’nin medyaya müdahaleleri hiz kesmeden sürüyor. Bu konuda atilan son adim, Radikal’in basina geçen Eyüp Can oldu. 2002’den bu yana yandas basin yaratma çalismalari meyvesini veriyor.

Radikal ve Referans’in birlesmesinin ardindan olusacak yeni gazetenin basina Eyüp Can’in geçecegi, daha önce basina yansimisti. Ismet Berkan, dün yazdigi veda yazisiyla, Radikal gazetesi genel yayin yönetmenligi görevini Eyüp Can’a devretti. Bu devirle birlikte yeniden yapilanma konusunda en önemli adimi atan Radikal’in, denge siyaseti yürüten bir gazeteden yandas bir gazeteye kaymasi bekleniyor.

 

Eyüp Can’in hizli ilerleyisi

Dogan Grubu gazetelerinde hükümeti rahatsiz eden yönetici ve yazarlarin yerine iktidara yakin isimlerin geçirilmesi, özellikle birkaç yildir belirginlesti. Gazetecilige Zaman’da baslayan, 2001’de ABD’den döndükten sora yine Zaman’da çalisan Eyüp Can, 2004 yilinda Dogan Grubu’na transfer olmustu. 2004'te yeni kurulan Referans gazetesinin basina getirilen Can, 22 Haziran 2009'da Hürriyet gazetesinin haber koordinatörlügünü üstlenmisti.

Referans gazetesi genel yayin yönetmenligi görevini sürdürürken, Hürriyet gazetesinde de köse yazan Eyüp Can, genel yayin yönetmenligini üstlenecegi yeni Radikal’in “Taraf ile Cumhuriyet'in arasinda” olacagini açiklamisti.

 

Kritik genel yayin yönetmenleri

AKP’nin iktidara gelisiyle, birçok yeni gazete yayina baslarken, var olan gazetelerde de ciddi degisiklikler yasandi. AKP’nin rahatsiz oldugu basin kuruluslarina yönelik çok net müdahaleler anlamina gelen genel yayin yönetmeligi degisiklikleri, uzun süre basinda yer almisti. Bu konuda en çok tartisilan olay, Hürriyet Genel Yayin Yönetmeni Ertugrul Özkök’ün bu görevinden alinmasi oldu. Özkök’ün görevinden ayrilmasinin ardindan, onun hükümet ile yeterince iyi geçinmeyerek Dogan Grubu’na zarar verdigi, bu nedenle de ayrilmasinin iyi oldugu yazildi.

Basinda yandaslastirma açisindan atilan önemli adimlardan biri de Star gazetesinin yönetiminin düzenlenmesiydi. Star gazetesinin yönetimine, Zaman’dan yetisen Mustafa Karaalioglu’nun getirilmesi etkili oldu. Zaman’da gazetecilige baslayan, Yeni Safak'in kurulusunda yer alan Karaalioglu, Haziran 2007'den bu yana Star Medya Grubu'nun basinda.

Gazete yönetiminde yapilan önemli degisikliklerden biri de Sabah’ta gerçeklesti. Çalik Grubu’nun satin almasi ile yandas medya arasinda önemli bir yere yerlesen Sabah’ta da önemli yönetsel degisiklikler gerçeklesti. “Daha islevsel olabilmek” için yapilan bu degisikliklerde en son Erdal Safak’ta karar kilindi.

 

Hangi gazete ne zaman taraf degistirdi

AKP’nin iktidara gelmesinde en etkili faktörlerden biri olan Dogan Grubu ile AKP’nin arasi birkaç yil sonra açildi. Bu “zitlasma”da Dogan Grubu’nun uzun süre dayanamayacagi belliyken, AKP de hizla kendi medyasini yaratmaya basladi. TMSF araciligiyla uzun süre ATV ve Sabah’i yöneten hükümet, daha sonra çok tartisilan bir ihale ile bu yayin organlarini 2007’de Çalik Grubu’na satti. Benzer bir sekilde TMSF’de kalan ve 2006 yilinda satilan Star gazetesi de yandas medyada önemli bir yer tuttu. Star’i daha sonra “Erdogan benim idolümdür” diyen Ethem Sancak satin aldi.

Taraf degistiren gazeteler konusunda en keskin dönüs Radikal’de gerçeklesiyor. “Dogan’in solu” olarak bilinen Radikal, simdi yandas medyada yer almaya hazirlaniyor.

 

Yeni kurulanlar da oldu

Bu zaman diliminde yeni kurulan bazi gazeteler de önemli görevler üstlendi. 2007’de Ergenekon sorusturmasi baslamadan çok kisa bir süre önce kurulan Taraf gazetesi, özellikle gizli belge yayinlamak konusunda çok is yapti. Zaman zaman Basbakan’dan “firça” da yiyen Taraf, yine de yandasliktan vazgeçmedi.

Büyük oranda Zaman’da yetisen bir kadroya dayanan Bugün gazetesi de bu süreçte yeniden kuruldu. Ilicaklara ve Ciner’e ait olan Bugün, Koza Grubu’na satildi. Birçok “önemli” habere imza atan Bugün gazetesi, Koza Madencilik’in sahibi Akin Ipek’e ait. Ipek, yandas basini güçlendirmek için cansiperane girisimleriyle gündeme gelmisti.

 

Kritik istifalar ve kovulmalar

AKP’nin yanina çekemedigi yayin organlarinin iç isleyisine müdahale etmekte kullandigi bir yöntem de yazarlarin susturulmasi oldu. Bir dönem sik sik yazarlara sansür uygulanmasini savunan ve aksi durumda “sizin basiniz agrir” diyerek gazete patronlarini tehdit eden Erdogan, bu konuda da önemli basarilar elde etti. Bekir Coskun, Emin Çölasan, Necati Dogru’nun istifalari bu açidan önemli örneklerdi.

Bu konuda son örnek de Radikal’deki yönetim degisikliginden sonra yasandi. Yönetimi ele alan Eyüp Can, Yazi Isleri Müdürü Erdal Güven aracligiyla Haluk Sahin ve Türker Alkan’a onlarla çalismak istemedigini iletti. Sahin bu karar için twitter’da “Eyüp Can bir bakima bana yardim etti, çünkü okurumun o gazeteyi terk ettiginin farkindaydim. Ne zaman ve nasil biraksam diye bekliyordum” dedi.

 

Önemli transferler

Gazeteler arasinda yasanan yer degistirmeler de yandas medyanin gelismesinde etkili oldu. En önemli transferler Taraf’tan geldi. Birçok liberal kalemi bünyesine katan Taraf, daha etkili bir gazete konumuna geldi.

Cumhuriyet’ten Radikal’e geçen ve bu geçisten sonra Cumhuriyet’e saldiran Oral Çalislar da bu konudaki önemli örneklerdendi. Son dönemde kurulan ve muhalif olarak bilinen isimleri de toplamasiyla öne çikan Habertürk’ün sükseli transferlerinden biri Yigit Bulut oldu. Bu geçisten sonra iktidara daha yakin konumlanan Bulut, Habertürk’te hizla yükseldi.

Gazetesinde daha tarafsiz bir görüntü vermeye çalisan Habertürk, televizyon kanalinda Yigit Bulut ile, internet sitesinde de Kenan Tekdag ile iktidara yakin bir yayincilik yapmayi tercih etti.

 

TRT’nin yeri belli

Iktidara geldikten sonra TRT’ye de müdahale etmekte bir beis görmeyen AKP, TRT’nin daha militan bir yayincilik yapmasini sagladi. Henüz gerçeklesmeyen baskinlari ve gözaltilari önceden haber vermesi nedeniyle tartisilan, Zaman gibi gazetelerden gelen isimlere yaptirilan çok sayida program nedeniyle elestirilen TRT de yandas medya içinde önemli bir yere sahip.

 

Her sey Zaman’la baslar

AKP’nin iktidara geldigi dönemde militan anlamda AKP’cilik yapan neredeyse sadece Zaman gazetesi vardi. Dogan Grubu’nun da açik destegiyle gelen, ancak bir süre sonra bu grupla arasi açilan AKP, Yenisafak gibi gazetelerin de destegini görüyordu. Basinda bugün yandas olarak bilinen tüm kuruluslarda Zaman kökenli bir yöneticinin olmasi, Zaman’in bu konuda ne kadar etkili oldugunu gösteriyor.

 

Son gelinen durum

Gelinen son noktada büyük basinda neredeyse hiç taraflasma kalmadi. Cumhuriyet, Sözcü gibi gazeteler muhalif tavirlarini korurken, AKP yeni kurulan ve taraf degistiren birçok gazete ile birlikte yandas medya cephesini güçlendirdi. Yedigi cezalardan sonra daha korunmaci bir tavir takinmaya çalisan Dogan Grubu da “ortada” bir habercilik yapmaya çalisiyor. Habertürk gazetesi bagimsizlik iddiasini öne çikartsa da, internet sitesi ile televizyon kanalinda AKP’cilik kendisini daha çok belli ediyor. Zaman, Yeni Safak, Vakit ve Taraf’in basini çektigi yandas basinda Sabah, Star, Bugün gibi gazeteler de agirlikli bir yer tutuyor.

(soL - Haber Merkezi)