Hasan Ali Yücel'i Rahmetle Aniyoruz...
Ilk Milli Egitim Bakanimiz Görele hemsehrimiz Hasan Ali Yücel'in ölümünün 50.yilinda rahmetle aniyoruz.
Görelemizin gururu olan bir isimdi. Ilk Milli Egitim Bakani ve Ülke egitim müfredatinin olusturucusuydu. Ögretmendi ve dillerden düsmeyen Köy Enstitülerinin kurucusuydu. Yeni kurulmus, okuma yazma bilmeyen bir cumhuriyetin cehaletin karanligindan, bilimin nurlu isigina yolculugunda kilavuzluktu görevi.
500’den fazla dünya klasigini Türkçeye tercüme ettirmis, egitim surasini toplamis, güzel sanatlar alaninda önemli adimlar atmistir.
Köy Enstitüleri yoluyla ülkeye kazandirdigi aydinlanma ocaklari; düsünen, sorgulayan, üreten insanlar yetistirmistir. Köy Enstitülerinden mezun olanlar gittikleri yerlerde sadece ögretmen degil, ayni zamanda doktor, mühendis, firinci, çiftçi de olmuslar, köy kalkinmasina önemli ivme kazandirmislardir.
17 Aralik 1897'de Istanbul'da dogdu. Aslen Giresun ili Görele ilçesinden göç etmis bir ailenin çocugudur. Sair Can Yücel'in babasi, Japonya kiyilarinda batan Ertugrul Firkateyninin kaptani Ali Beyin torunudur. Egitim hayati sirasiyla Mekteb-i Osmani, Vefa Idadisi, Cagaloglu Darülmuallimin-i Aliye (Yüksek Ögretmen Okulu) okullarinda geçer. 19 Aralik 1922 yilinda ögretmenlige basladi.
Bir grup meslektasiyla Muallimler Birligi ve Türk Ocagini kurdu. 1924 yilinda Kuleli Askeri Lisesine tayin edilen Yücel, burada edebiyat ögretmenligi yapti. Ve hemen arkasindan da Istanbul Erkek lisesi’ne felsefe ögretmeni olarak atandi. 1926'dan itibaren Istanbul Erkek Lisesi'nde felsefe ve içtimaiyat (Sosyoloji) ögretmenligi ile Galatasaray Lisesi malumat-i vataniye ögretmenligi yapti. 1927'de sona eren ögretmenlik yillarinda, "Felsefe Elifbasi", "Süri ve Tatbikî Mantik", Hifzi Tevfik ve Hamamizade Ihsan ile birlikte yazdigi "Türk Edebiyati Numuneleri" adli eserlerini yayinladi.
1927 basinda, Hasan-Âli, Resat Semsettin (Sirer) ile birlikte "Mintika Müfettisleri" unvaniyla Istanbul Maarif Emirligine verildi. Hasan-Âli, 1929 sonunda Ikinci Sinif Maarif Müfettis Umumiligine yükseldi ve Maarif Emirlikleri kaldirilinca Maarif Vekaleti Teftis Kurulu Üyesi oldu. 1930'da Maarif Vekili Cemal Hüsnü (Toray), kendisini arastirma ve inceleme göreviyle Paris'e gönderdi. 1930'un sonunda, genis bir inceleme ve arastirma dosyasiyla Türkiye'ye döndü.
1936'da bu incelemesini "Fransa'da Kültür Isleri" adiyla yayindi. 1931 yilinda bazi inceleme ve denetleme yapmak için Atatürk ile birlikte 3 ay sürecek bir yurt gezisine çiktilar. Söz konusuu denetleme gezisinde n bir yil sonra, dil devrimim dogru temeller üzerinde gelistirmek düsüncesiyle, 12 Temm uz 1932'de Türk Dili Tetkik Cemiyeti kuruldu. Hasan-Âli, Cemiyet’in Etimoloji Kolu Baskanligina getirildi. 1932 yilinda, Hasan-Âli, batidaki benzerleri örnek alinarak kurulan, ögretim üyeleri yurtdisinda okumus kisilerden olusan Ankara Gazi Egitim Enstitüsü'ne müdür olarak atandi.
Hasan-Âli, 1933 yili sonunda Maarif Vekaleti Orta Tedrisat Umum Müdürlügü'ne atandi. Bu dönemde, üniversiteye geçisteki önemi nedeniyle liselerde reform düsüncesi üzerine yogunlasti. 1934'te Cumhuriyet Halk Partisi'ne dilekçe vererek "Milletvekili adayi olarak önerilmesi"ni saglar; Izmir Milletvekili olarak Meclise girer. 28 Aralik 1938'de, Hasan-Âli Yücel, 41 yasinda iken, Celal Bayar kabinesinde Maarif Vekili oldu. Özellikle Cumhurbaskani l.Inönü'nün destegiyle, yakin çalisma ve dost grubunun katilimiyla büyük bir reform hareketi baslatir ve gerçeklestirir. Hasan-Âli Yücel, 1945'te, 4-20 Kasim arasinda Londra'da toplanan ve 43 ülkenin katildigi UNESCO toplantisinda ülkemizi temsil eder.
O'nun döneminde, Ankara Fen Fakültesi (1943), Istanbul Teknik Üniversitesi (1944.) ve Ankara Tip Fakültesi (1945) kurulur. Dört yil gibi bir hazirliktan sonra, 15 Haziran 1946'da 4936 sayili Üniversiteler Yasasi çikarilir. Hasan-Âli Yücel, 5 Agustos 1946'da 7 yil ve 7 ay sürdürdügü Millî Egitim Bakanligi görevinden istifa etti. Istifasindan sonra gazetecilik görevinen dönen Yücel, dönemin etkin gazetelerinden Ulus’ta yazilar yayinlar. 1950 yilinda hem Ulus gazetesinden hem de CHP’den ayrilir.
1950-1960 arasi bu son dönemde, Cumhuriyet'te "Kösemden" basligi altinda yazilar yazar, yurtdisi gezilere çikar; Kibris ve Ingiltere gezilerinden sonra izlenimlerini, düsüncelerini "Kibris Mektuplari" ve "Ingiltere Mektuplari" adiyla yayinlar.
Bir süre (1956'dan itibaren) Is Bankasi Yayin Islerini yönetir, 1960'ta bunu da birakir. Bu dönemde sagligi iyice bozulan Yücel 26 Subat 1961 sabahi, Istanbul'da misafir olarak kaldigi Prof.Dr. Tevfik Saglam'in evinde enfarktüs'ten vefat eder.
Bu haber 893 defa okunmuştur.
Yorum Ekle
Arkadasina Gönder
Haberi Yazdir
Yorumlar (0)
.jpg)
