DUBLE YOLLARA NE KADAR HARCANDI

 

DUBLE YOLLARA NE KADAR HARCANDI

 

Duble yollarla ilgili incelememizi, sürdürüyoruz. Bu sefer konumuz duble yollarin yapim kalitesi ve maliyeti...

 

Bayindirlik Bakanligi’nin resmi internet sitesinde yer alan bilgiye göre, Türkiye Insaat Sanayicileri Isveren Sendikasi’nin (INTES) 1 Mart 2006 tarihinde düzenledigi ''Insaat Sektöründe 2006'' konulu toplantiya katilarak bir konusma yapan Bayindirlik ve Iskan Bakani Faruk Nafiz Özak, duble yollarin kalitesi hakkindaki elestirileri ''haksiz'' bulduklarini, bu yollardan otoyol kalitesi beklenmemesi gerektigini ifade etmis.

Hükümetin Acil Eylem Plani dogrultusunda, yeterli planlama çalismalari (teknik ve mali) yapilmaksizin 2003 yilinda yapimina basladigi duble yollarin insaat kalitesi, anilan yol çalismalarinin baslamasinin hemen ertesinde tartisilmaya baslanmistir. Büyük bölümü sathi kaplama olarak yapilan bu yollardaki hizli yipranma ve bu yollarin insaat kalitesinden kaynaklanan trafik güvenligi tartismalari, alelacele yapimina baslanan bu yollara iliskin elestirilerin medyada yogun olarak yer almasina neden olmustur.

Karayollari Genel Müdürlügü’nün internet sitesinde yer alan bilgilere göre; 2002 yilinin sonu itibariyla (mevcut 1775 km otoyol hariç) 2116 km’si Bitümlü Sicak Karisim (beton asfalt) kaplama olan, toplam 4326 km duble yol miktari, günümüzde 17067 km’ye ulasmis.2003-2010 yillari arasinda yapilan toplam 12741 km duble yolun (484 km yeni otoyol yapimi hariç),10579 km’si Sathi Kaplama (SK),2162 km’lik kismi ise Beton Asfalt kaplama olarak gerçeklestirilmistir. Görüldügü gibi 2002 yili sonrasi yapilan duble yollarin yaklasik yüzde 80’i sathi kaplama olarak gerçeklestirilmistir.

Haberler.com isimli internet sitesinde yer alan 08.07.2007 tarihli haberde, Yapi-Yol Sen Genel Baskani Bedri Tekin; son zamanlarda artan kazalara karsi gerekli önlemlerin alinmasi gerektigini belirterek, yollarin kalitesinin artirilmasi  gerektigini belirterek, maliyeti ne olursa olsun, hizla, bir plan çerçevesinde sathi kaplama yollarinin, beton asfalt yollara dönüstürülmesi gerektigini söylemektedir.

21 Ocak 2007 tarihli Milliyet gazetesinde yer alan Anadolu Ajansi kaynakli habere göre ise, Bayindirlik ve Iskân Bakani Faruk Nafiz Özak ayni fikirde degil. Habere göre, bakan Özak, duble yollarin kalitesi konusundaki elestirileri degerlendirirken, bu yollar konusunda bir tercihin söz konusu oldugunu söyledi. Tercih olarak 'Türkiye yalniz beton asfalt yapacak' denilip yilda 300-400 kilometre yol yapilabilecegini ya da sathi kaplama olarak yilda 1500-2000 kilometre yol yapip, iki yilda bir tekrar sathi kaplamanin yenilenebilecegine isaret eden Bakan Özak,“biz ömrü uzun olmamasina karsin sathi kaplamayi seçtik” demis.

Hürriyet Gazetesinden Erdal Saglam’in 15.07.2010 tarihli yazisina göre, Ulastirma Bakani Binali Yildirim da benzer ifadelerle mevcut duble yol uygulamalarini savunmus. Dünya standartlarina göre, normal olarak yilda 200-250 kilometre duble yol yapildigini ama kendilerinin yilda 1.500 kilometre duble yol yaptiklarini hatirlatarak, bunun siyasi bir tercih oldugunu, normal hizla yaptiklari takdirde mevcut duble yol agina bu sürede ulasilamayacaklarini bildiklerini belirtmis.

Bakan Yildirim, duble yollarla ilgili yasanan sikintilari bildigini, yollarin kalitesini düzeltme asamasinda olduklari için zorunlu bir süreç yasadiklarini kaydederek, Faruk Nafiz Özak’in 2007 tarihli konusmasindan farkli olarak duble yollardaki kalite sorununu kabul etmektedir.

Özetlersek, hükümetin siyasi bir tercihi sonucu olarak, daha kisa zamanda daha fazla yol yapimina imkan veren, buna karsilik daha hizla bozulan ve daha sik bakim gerektiren sekilde sathi kaplama olarak yapilan duble yollarin, ciddi kalite sorunlariyla karsi karsiya olduklarini, bu sorunun yogun sekilde sürdürülen bakim ve yeni kaplama çalismalari ile giderilmeye çalisildigini söyleyebiliriz.

Geçen yazimizi, “Sonuç olarak yaklasik 15 Milyar TL harcanarak yapildigi belirtilen, yaklasik 12 Bin km duble yolun, trafik güvenligine katkisini, harcanan kaynakla kiyaslandiginda yeterli görmek mümkün degildir” diye bitirmistik. Öncelikle 15 milyar TL’nin yaklasik 12000 km yolun degil, 7437 km duble yolun maliyeti oldugunu belirtip, bu yanlisliktan dolayi özür dilemeliyiz.

DSP Istanbul Milletvekili Hasan Macit’in 25.04 2008 tarihli soru önergesine, Ulastirma Bakani Binali Yildirim imzasiyla verilen 07.08.2008 tarihli yanitta, 2003-2007 tarihleri arasinda yapilan duble yol miktarlari ve bu yollarin maliyetleri yillar itibariyla verilmektedir.
  

  

Bu bilgiler degerlendirildiginde,1 km duble yolun maliyeti 2003 yilinda 1.307.131,2006 yilinda 3.476.973,2007 yilinda ise 3.081.588 TL olarak hesaplanmaktadir. Soru önergesine verilen yanitta, maliyetlerdeki iki kati asan farkin nedenine iliskin herhangi bir açiklama bulunmamasi nedeniyle bu konuda kesin yargilarda bulunmak yanlis olacak.

Erdal SAGLAM’in Hürriyet Gazetesindeki, yukarida degindigimiz 15.07.2010 tarihli yazisinda, Ulastirma Bakani Binali Yildirim’in, duble yollarin yapiminin asfaltlamaya kiyasla çok daha ucuz oldugunu, örnegin 1 kilometre duble yol yapiminin 500-600 bin TL, buna karsilik ayni mesafede 20-23 santimetre kalinliginda asfalt yapiminin ise 1 milyon ile 1 milyon 300 bin TL maliyeti oldugunu söyledigi belirtilmektedir.

Bu açiklamadan bizim anladigimiz, 2010 yili Temmuz ayi itibariyla bir km duble yolun (tahminen) kamulastirma hariç, altyapi maliyetinin 500-600 bin TL oldugu, bu altyapi üzerine yapilan asfalt kaplamanin maliyetinin ise 1 ila 1,3 milyon TL arasinda oldugudur ki, bu durumda, beton asfalt kapli bir yolun km maliyetinin yaklasik olarak 1,5 ila 1,9 milyon TL arasinda olmasi gerekmektedir.

1,5 ila 1,9 milyon TL düzeyindeki bu rakamlar ile Istanbul Milletvekili Hasan Macit’in soru önergesine verilen yanitta yer alan maliyet rakamlari arasinda, nedeni belli olmayan ciddi bir fark bulunmaktadir. Kamu yatirimlarina iliskin maliyet rakamlarini da içeren ayrintili bilgilerin herhangi bir soru isaretine neden olmayacak, tartismaya mahal vermeyecek netlikte ve düzenli olarak kamuoyuyla paylasilmasi saglikli bir kamu yönetimi açisindan büyük önem tasimaktadir. Bizzat resmi agizlarca, hizla bozuldugu ve yeni kaplamaya ihtiyaç duydugu belirtilen sathi kaplama duble yollarin tamir ve bakim maliyetlerine iliskin bilgi azligimiz da buna eklendiginde, bu yollarin topluma olan gerçek maliyetinin hesaplanmasi imkânsiz hale gelmektedir.

Ciddi miktarlarda kamu kaynagi kullanilarak gerçeklestirilen bu ve benzer yatirimlarin topluma maliyetleri ve sagladiklari yararlar konusunda toplumun dogru bilgilendirilmesi, toplumun anilan yatirimlarin ülke ve topluma yarari konusunda saglikli degerlendirme yapabilmesi için büyük öneme sahiptir. Bu konuda Kara Yollari Genel Müdürlügü yetkililerine ve siyasilere düsen görev, konuyla ilgili rakamlari daha net ve düzenli sekilde kamuoyunun bilgisine sunmalaridir ki, ancak bu sayede toplum, kamu gücü ve kaynagi kullanarak kendisini yöneten siyasi yapilari objektif kriterlerle ve demokrasi kurallari içerisinde degerlendirme sansini bulabilecek, sübjektif degerlendirme ve dedikodularla siyasi tercihlerin olusmasi, kamu yönetiminin ve siyaset kurumunun yipranmasi, engellenebilecektir.

Ahmet Müfit

Odatv.com