BUGÜNKÜ RADIKAL > Türkiye

Doga harikasi Rize'nin Ikizdere Vadisi'ndeki ilk hidroelektrik santral (HES) deneme üretimine geçti, derenin 8.5 kilometrelik kismi kurudu. Dereye 26 tane daha HES kurulmasi planlaniyor

MUHAMMET KAÇAR

RIZE - Rize’nin ünlü Ikizdere Vadisi’nde 95 megavat kurulu gücündeki Cevizlik Hidroelektrik Santrali deneme üretimine geçti; dere suyun tünele alindigi 8.5 kilometre boyunca kurudu. 64 kilometrelik vadide 20’yi askin HES’in daha yapilmasinin planlandigini, bu oldugunda suyun 55 kilometre boyunca tünele alinacagini belirten yöre halki, Ikizdere’nin tamamen kurumasindan endise ediyor. Bölgede daha önce de deneme üretimine geçen HES nedeniyle Güneysu Gürgen deresi kurumustu.
Ikizdere Vadisi, endemik bitki ve canli çesidi açisindan dünyanin en önemli 200 vadisi arasinda gösteriliyor. Sanko firmasi vadide yaklasik dört yil önce 95 megavat kurulu gücünde HES yapimi için çalisma baslatti.
HES insaatinin durdurulmasi istemiyle Ikizdere Dernegi öncülügünde 2007 yili Mart ayinda Rize Idare Mahkemesi’ne dava açildi. Dava kapsaminda ilk bilirkisi heyetinin hazirladigi raporda saniyede 500 litre su birakilmasi halinde deredeki canli yasamin zarar görmeden devam edebilecegi yönünde görüs bildirildi.
Bunun üzerine mahkeme, ÇED raporunda belirtilen 150 litre/saniye yerine dereye 500 litre/saniye su birakilmasina karar verdi. Ancak, bu oranla derenin kuruyacagini ve canli yasamin yok olacagini öne süren yöre halki, DSI’nin raporlarina dayanarak itiraz etti. Itirazi kabul eden mahkeme, bölgede yeniden bilirkisi heyetinin inceleme yapmasini kararlastirdi.
Son yapilan bilirkisi incelemesi sonrasi Rize Idare Mahkemesi dereye 2.8 metreküp/saniye su birakilmasini kararlastirdi. Bu sürede HES insaati tamamlandi ve cuma günü deneme üretimine geçti. Santralin deneme üretimine geçmesiyle Ikizdere ilçesi Cevizlik köyü ile Soguksu köyü arasinda kalan bölümde su tünele alininca 8.5 kilometre boyunca Ikizdere Deresi kurudu. Böylece Rize’de daha önce Güneysu ilçesinde yapimi tamamlanan ve deneme üretimine geçmesiyle kuruyan Gürgen Deresi’nin ardindan bu kez de Ikizdere Deresi kurumus oldu. 

RAFTING DE BITTI, VADI DE
Derenin kurumasiyla Ikizdere de rafting sporuna kapandi. Gelismekte Olan Spor Branslari Federasyonu Rafting Asbaskani Safak Tatoglu, daha önce rafting için ideal parkur olan Ikizdere’nin azalan suyu nedeniyle bu özelligini kaybettigini söyledi.Ikizdere Vadisi’nin de yok oldugunu ifade etti. Asbaskan Tatoglu, “Ikizdere eskiden Türkiye rafting sampiyonalarina ev sahipligi yapiyordu. Ancak, santrallarin deneme üretimine geçmesiyle azalan su seviyesi Ikizdere’nin rafting sampiyonalarina kapanmasina neden oldu. Sadece bazi kisa mesafeli bölümlerde antrenman yapilabilir” dedi.

Etkili yagisa ragmen...

‘Derelerin Kardesligi Platformu’ Dönem Sözcüsü Ömer San, santralin dere suyunu tuttugunu, bu nedenle derenin kurumak üzere oldugunu savundu: “Son günlerde etkili olan yagislar sonucu derenin debisi yükselmesine ragmen santraldan birakilan suyun azligi, derenin adeta kurumus gibi görünmesine neden oluyor. Çünkü dereye firmanin taahhüt ettigi gibi saniyede 2.8 metreküp su birakilmiyor. Birakilan su en fazla 500 ya da 600 litredir. Derenin kurumasi, yasami ve bölge iklimini de olumsuz etkiliyor. Bu suda baligin veya diger canlilarin yasamasi mümkün degil.”
San’in verdigi bilgiye göre ‘Ikizdere, 64 kilometrelik bir vadi. Vadide yapilacak ve sayilari 26’yi bulmasi beklenen santrallar sonrasi su 55 kilometre boyunca tünellere alinacak. Ikizdere’nin tamami kuruyacak.’

        GÖRELE SOL YAYINA AÇILDI

HES'çi Sengün sayfamiza erisim hizmeti veren hosting firmasinin yetkilisini 17.08.2010 sali günü telefon ile arayarak "Görele Sol sayfasinda firmasi hakkinda asilsiz haberler yapildigini, Görele Sol sayfasina erisimi derhal engellemelerini, aksi takdirde onlari mahkemeye verecegini, tazminata mahkum olacaklari..." gibi bir sürü tehdit ve santaj ile hosting temsilcisini etkileyerek sayfamiza erisimi engellettiriyor.

Sali aksami sayfamiza erisimin engellendigini anlayinca bugün (çarsamba) firma yetkilileri ile temasa geçen avukatlarimiz yaptiklarinin yanlisligini anlayinca sayfamizin erisimini tekrar saglamis oldular.

HES'çi H.Ibrahim Sengün yapmis oldugu bu haksiz ve hukuksuzlugun hesabini yargi önünde verecektir. Eger bilmiyor ise buradan okuyup ögrensin ve kendini yargiç ve savci yerine koymaktan vazgeçsin.

Türkiye Cumhuriyeti, onlarin yaptigi hukuksuzluga ragmen bir hukuk devletidir. Bu devletin çok sükür yargici da, savcisi da vardir, mahkemeleri de vardir.

Görele Sol sayfasina erisimin engellenmesi kararini sadece mahkemelerimiz verebilirler. H.Ibrahim Sengün gibilere ise bu kararlara ancak saygi duymak düser.

Görele Sol internet gazetemiz, sermayenin ve onlarin besleme-yandas medyasina karsi sadece gerçekleri dile getirmeye, gerçek habercilik yapmaya devam edecektir.

RIZE’DE ÇEVRECILER AYAGA KALKTI

Kaynak: www.lazhaber.com

Rize'de çevrecilerin mücadelesi ve yargi kararlarina ragmen sayilari her geçen gün artan hidroelektrik santraller deneme üretimine geçmeye basladi. Dere sulari tünellere alininca gürül gürül akan dereler kurudu, vadilerde su sesi kesildi. Basbakan Recep Tayyip Erdogan'in baba ocagi Güneysu Ilçesi'ndeki Gürgen deresi, deneme üretimine geçen santral nedeniyle kuruyan ilk dere oldu.

Güneysu ilçesi Gürgen deresi üzerinde Asa Enerji tarafindan yapimi tamamlanan Kale Hidroelektrik Santrali deneme üretimine geçti. Deneme üretimiyle birlikte su tünellerle regülatörlere tasindigi için, Basköy ile Güneysu arasindaki 4 kilometre boyunca Gürgen deresi tamamen kurudu. Gürgen vadisinde su sesinin yerini, bir baska santral insaati için açilan yol insaatinda çalisan is makinelerinin sesi aldi.

Suyumuzu almasinlar, canimizi alsinlar !

Bu arada, derenin susuz kalmasi yöre sakinlerinin de tepkisine neden oldu. Derenin gürül gürül sesini özledigini anlatan Gürgen köylülerinden Maksut Biyik, "Simdiden deremize hasret kaldik. Karadeniz'e has o yesili artik zor bulacagiz. Derenin eski halini ariyoruz" derken, Orhan Kalender ise, derenin kuruduguna sahit olmanin üzüntüsünü yasadigini belirterek, "Dereyi kuruttular. Birkaç gün önce santralde bir ariza oldu, dereye su biraktilar. Herkes kosup derenin kenarina indi. Su bir yasamdir. Köyümüz insanlari bu konuda maalesef yeterince duyarli degildi ama kuruyunca gerçegi anladilar. Simdi yukarida baska bir santral daha planlaniyor. Santral projelerine karsiyiz. Vadiyi perisan edecekler. Yaz sicaklari artip kuraklik baslayinca derede hiç su kalmayacak, bu santral bile çalisamayacak" diye konustu.

Basköy sakinlerinden Ismail Baltaci da, "Allah bizi bu dagin basinda suyumuzla birlikte yaratti. Suyumuzu almasinlar, canimizi alsinlar. Suyu vermek istemiyoruz. Bazi yandaslari yanlarina alip simdi de bizim köyümüze girmek istiyorlar. Komsu köyde dere kurudu. Bizim köyde de santral planliyorlar. Bizim de deremiz kuruyacak. Devlet bütün imkanlarini kullansin, olmasa gelsin bizim suyumuzu alsin. Enerji için alinacak birçok önlem varken gelip bizim köyün suyunu almaya kalkiyorlar. Bu su akmasa gece gözümüze uyku girmez" diyerek dert yandi.

Alabalik çiftligi tehlikeye girdi

Gürgen deresi üzerinde alabalik çiftligi bulunan Ilyas Peçe de, 800 bin lira harcayarak kurdugu alabalik çiftliginin derenin kurumasi sonucu tehlikeye girdigini ve artik bazi havuzlara su veremedigini söyledi. Dere suyunu kullanma bedeli olarak yillik 500 lira ödedigini ifade eden Peçe, santral insaatinin faaliyete geçmesi sonrasinda bunun da 2 bin liraya çikarildigini söyledi ve "Bu 'çiftligi kapat' demek oluyor. Tarim Bakanligi bana üretim izni verdi. Yani beni destekliyor. Ama santral nedeniyle dereyi kuruttular. Su artik iyice azaldi. Bazi havuzlara su veremiyorum. Enerji sirketi sahipleri para kazanacak diye bize 'bu sudan elinizi çekin' diyorlar" ifadesini kullandi.

HES' lere karsi açilan 65 davada, 29'unda durdurma verildi

Derelerin Kardesligi Platformu Dönem Sözcüsü Ömer San, Dogu Karadeniz Bölgesi'nde 700 dolayinda hidroelektrik santral projesinin planlandigini belirterek, bu projelerden 145'inin yapiminin basladigini ve bazilarinin tamamlanarak deneme üretimine geçtigini söyledi. Bu santrallere karsi 65 dolayinda iptal, yürütmeyi durdurma ve ÇED kararinin iptali istemiyle dava açildigini ifade eden San, 29 davada mahkemelerin yürütmeyi durdurma ve ÇED raporlarinin iptali yönünde karar verdigini belirtti ve "Santral insaatlari ile Türkiye'nin artan enerji açiginin giderilmesi hedefleniyor. Istatistiklere bakildiginda ülkemizin yillik enerji ihtiyaci yüzde 8 artiyor. Dogu Karadeniz Bölgesi'ndeki sayilari 700'ü bulan santral projelerinde üretilecek enerjiyle Türkiye'nin mevcut ihtiyacinin yüzde 2.5'i karsilaniyor. Oysaki kayip kaçak elektrik oraninin yüzde 14 seviyelerinde oldugunu görüyoruz. Eger kayip kaçak orani yüzde 2 ya da 3 puan azaltilsa buradaki HES projelerine gerek kalmayacak" dedi.

Dereler kurumaya basladi

San, santrallerin deneme üretimine geçmesiyle vadilerin ardarda kurumaya basladigini belirterek, "Yöre insaninin tepkileri ve mahkeme kararlarina ragmen yapimi sürdürülen santral projeleri deneme üretimine geçmeye basladi. Bu durum da yeni bir tehlikenin baslangici oldu. Derelerdeki sular tünellere alinmaya baslandi. Yillardir gürül gürül akan Gürgen deresi ilk kuruyan dere oldu. Santraller devreye girdikçe dereler yok olma tehlikesiyle karsi karsiya kalacak. Bu da çevreye geri dönüsümsüz zararlar verecek"