Kahrımdan Ağlıyorum!

Kahrimdan Agliyorum!

Türkiye’de ilk otobüsü yapan Görele’den Sanayi Sitesini yapamayan Görele’ye nasil gelindi?

1949 yilinda Görele’de ilk otobüsü imal eden ve hayatta kalan tek usta olan Hüseyin Avni Tavaci hatiralarini anlatirken gözyaslarini tutamadi.
 
“ Kahrimdan agliyorum!”

Görele, 1948-1949’lu yillarda Türkiye’’de bir ilki gerçeklestirdi ve adini tarihe altin harflerle yazdirmayi basardi. Bir elin parmaklari kadar çilgin marangoz ustasinin bir araya gelerek hayat verdigi mucize o yillarin Türkiye’sinde kisa zamanda duyuldu. Balikçi tekneleri yapan eller keser ile otobüs iskeletini olusturacak kestane ve kayin agaçlarini yontmaya basladi. Ulusoy Görele’de yaptirdigi ilk otobüsü ile Istanbul’a yolcu tasidi. Görele, Istanbul’dan Hopa’ya, Sivas’tan Igdir’a kadar otobüs imal edip satti. Otobüs imalati, elektrigi bile olmayan Görele’de yeni is imkânlarina kapi açti. Bugünkü 5 yildizli otellere sapka çikartan otel sayisi Görele’de 6’yi buldu. Görele’de lokanta, bakkal ve kahvehane gibi küçük is yerlerinin geçmisi otobüs imalati yillarina dayaniyor.Gazeteniz Hirçin Karadeniz Haber’den yilin gazetecilik basarisi. Görele’nin bugünkü siyasi atmosferini yakindan ve derinden etkileyecek olan bu haberimiz, birçok karanlik olaylari gün yüzüne çikarirken, ders almasi gerekenlere de ibret olacak. 1948-1949 yillarinda Görele’de birkaç marangoz ustasinin çilgin fikri bir anda Görele’nin üzerine günes gibi dogdu. 1945 yilinda sadece 1940 kisilik nüfusa sahip olan Görele henüz elektrik ile tanismamis. Evlerde ve is yerlerinde gaz lambalari var. Görele Çavuslu arasinda kurulan küçük tersanede balikçi tekneleri imal eden Halil ve Remzi Firidin usta (Halil Firidin’in yogun bakimda oldugunu ögrendik) Halil, Hüseyin ve Galip usta Görele’ye tekne tamir etmeye gelir.


Alman harbinin sona erdigi yillardir.
 

Görele’de otobüs imal ediliyor

Savas sonrasi Görele’ye kamyonlar gelmeye baslar. Osman Akkaya, Samsun’dan “UGUR” adinda otobüs getirir. Osman Yanik, bu otobüs ile Trabzon’a Görele’den yolcu tasimaya baslar. O yillarda Trabzon’a yolculuk deniz yolu ile yapilmaktadir. Osman Yanik bir sefer sonrasinda Görele’ye Trabzon’dan doç kamyon alarak döner. Marangoz Niyazi ve yegeni Ismail Tavaci ile birlikte, agaçtan otobüsün agaç iskeletini olusturmaya baslarlar. Bu Görele’de olusturulan ilk otobüs iskeletidir. Agaçtan olusturulan iskelet tamamlandiktan sonra otobüsün dis aksani saç ile kaplanir. Görele’de küçük çapta baslatilan otobüs imalati kisa zamanda Türkiye’de özellikle Istanbul’da duyulur ve merak uyandirir. Gurbetçiligin emekleme dönemi olan o yillarda Istanbul’da yasayan Göreleliler memleketlerine dönmeye baslarlar. Bunlardan biri de Hüseyin Avni Tavaci’dir. 1951 yilinda Istanbul’dan Görele’ye dönen Hüseyin Avni Tavaci, Görele’de tarih yazan ustalardan hayatta kalan tek ustadir. Hüseyin Avni usta, Osman Yanik ustanin atölyesinde çalismaya baslar. O yillarda elektrigi bile olmayan Görele’de gerçeklestirilen mucize, Görele’nin adini Türkiye ve dünyaya altin harflerle yazilmasina vesile olur. Hüseyin Avni usta, “Otobüslerin iç konforu bana aitti. Iç konforlarini ben yapardim” derken sanki o yillari yeniden yasiyordu. Hüseyin Avni usta, “hasarli kaza yapmis kamyonlari alip Görele’ye getiriyorduk. Biz burada kamyonu sadece torpido aksami kalacak sekilde soyuyor ve sasesi üzerine otobüsün iskeletini olusturuyorduk” diyor. Görele’de otobüs imal edildigi haberinin kisa zamanda Hopa’ya kadar ulastigini anlatan Hüseyin Avni usta, Ulusoy’un ilk otobüsünü kendisinin yaptigini söyledi.


O yillari tekrar yasayan Avni usta, yeniden tazelenen hatiralarini söyle anlatti: “ Çaykarali meshur Selman Koç, Görele’de imal ettirdigi otobüs ile memleketine görünce Mehmet Ali Ulusoy bu otobüsü nereden aldigini soruyor. Selman Koç “Görele’de imal ediyorlar. Görele’den aldim” cevabini veriyor. Mehmet Ali Ulusoy Görele’ye geliyor ve karayolu tasimaciligi yaptigi sirketin ilk otobüsünü, Hüseyin Avni usta ile anlasarak siparis veriyor. Hüseyin Avni usta, “Istanbul’dan Hopa’ya, Sivas, Erzurum, Kars, Ardahan’a kadar özellikle Dogu Anadolu’nun otobüslerini uzun yillar Görele’de biz yaptik. Karadeniz’in tamaminin otobüslerini zaten biz yapiyorduk” derken sevinemiyordu. 5-6 atölyede gerçeklestirilen mucize ile Görele sanki kocaman bir sanayi kenti olmustu. Otobüs ihtiyaci olanlarin akin ettigi Görele’de otel sayilari da artmisti. Hüseyin Avni usta, “Görele’de elektrik yoktu ama atölyelerde ihtiyaç duyulan elektrigi, benzinli su motorlari ile ürettik” derken o günlere dönüyordu. “Serit ve planyadan baska makinemiz yoktu” diyen Avni usta otobüsün bütün aksanini elimizle yapiyorduk. Egitim almadik, çiraklik yaptik ustalarimizdan isi ögrendik” dedi.

Hirçin Karadeniz