Homeros İzmir'in neresinden?

Homeros Izmir'in neresinden?

Milattan önce 8. Yüzyil’da Izmir’de yasadigi bilinen Homeros, bilinenin aksine Bornovali mi yoksa Gaziemirli mi? Milattan Önce 8. Yüzyil’da yasayan Homeros, Ilyada ve Odysseia adli destanlarin derleyicisi. Ilyada’da Troya (Truva) Savasi’na iliskin efsaneleri toplar. Odysseia’da ise Troya’nin yikilisindan sonra, yurdu Ithake’ye dönen Akha liderlerinden Odysseus’un 10 yil süren yolculugunu anlatir.

Milattan önce 8. Yüzyil’da Izmir’de yasadigi bilinen Homeros, bilinenin aksine Bornovali mi yoksa Gaziemirli mi? Homeros’un, Bornova Çayi’nin çevresindeki magaralarda dogduguna inanilirken, Gaziemir Belediye Baskani CHP’li Halil Ibrahim Senol “Tarih kitaplari, Homeros’un Meles Çayi’nin dogdugu yerde yasadigini söyler. Çayin kaynagi Gaziemir’de. Homeros’un Bornova’da yasadigi bilgisi dogru degil. Bugüne kadar kendi içimizde tuttugumuz arastirmalari gün yüzüne çikartacagiz” diyor.

Gaziemir Belediye Baskani Halil Ibrahim Senol’un ortaya attigi iddia, antik çagin en büyük ozani Homeros’un, Izmir’in hangi yöresinde yasadigi konusundaki tartismalara yeni bir boyut kazandirdi. Izmirli oldugu uluslararasi arastirmacilar tarafindan da kabul edilse de Homeros’un Izmir’de tam olarak yasadigi, yerel yöneticileri ve uzmanlari böldü. Bazi tarih bilimcileri ve arkeologlar, Homeros’un bugünkü Bornova Çayi çevresindeki magaralarda dogdugunu öne sürerek, Bornova’da yasadigina kanaat getirdi.

 Izmir Büyüksehir Belediye Baskani CHP’li Aziz Kocaoglu ‘vizyon projem’ dedigi Bornova’daki Homeros Vadisi’ni büyük yatirimlarla hayata geçirdi. Homeros Vadisi’nin açilmasinin ardindan durulan ‘Homeros nereli?’ tartismalari, Gaziemir Belediye Baskani Halil Ibrahim Senol’un açiklamalariyla yeniden alevlendi. Baskan Senol, Homeros’un aslinda Gaziemirli oldugunu, Bornova’daki Homeros Vadisi’nin de yanlis yere yapildigini öne sürdü.

Gaziemir Belediye Baskani seçilince Arkeolog Ercan Çokbankir’i, belediyenin kültür koordinatörü olarak görevlendiren Halil Ibrahim Senol, Gaziemir’in tarihi degerlerini ortaya çikarmak için arastirma yaparken, Homeros’un Gaziemir’de yasadigina dair önemli ipuçlarina ulastiklarini söyledi.

“Türk ve Yunan tarih kitaplari üzerinde yaptigimiz arastirmalarda, Homeros’un yasadigi yörenin ‘Meles Çayi kenari’ olarak tanimlandigini gördük. Meles Çayi, Gaziemir’in (eski adiyla Seydiköy) Çatalkaya yamaçlarindan dogar. Sirinyer ve Gürçesme’yi geçerek Körfez’e dökülür. Bornova’dan, Körfez’e dökülen çay ise Bornova Çayi’dir. 18. ve 19. Yüzyillarda Izmir’e gelen seyyahlar da çizdikleri kent planlarinda Meles Çayini belirtmisler, bu çayin adini zaman zaman Himeros ya da Hormeros olarak göstermisler. Bu bilgilerden yola çikarak, Homeros’un Gaziemir’de yasadigini söyleyebiliriz.”

Baskan Senol, Homeros’un Gaziemir’de yasadigina dair arastirmalarin ve iddialarin yer aldigi bilgi metinlerini de ‘Homeros Gaziemir’de mi Dogmustur?’ adli kitapta topladi.

Arkeolog Ercan Çokbankir imzasiyla çikan ve geliri ilçedeki Gida Bankasi’na bagislanacak olan kitapta Homeros’un, Gaziemir ve çevresinde yasadigina yönelik iddialara yer verildi. Baskan Senol, “Bizim amacimiz tartisma yaratmak degil. Bilgileri, konunun uzmanlari ile paylasmak istiyoruz. Önümüzdeki haftalarda genis katilimli bir ‘Homeros Paneli’ düzenleyecegiz” dedi.

Arkeologlardan iki ayri görüs

Gaziemir Belediyesi Kültür Koordinatörü Arkeolog Ercan Çokbankir, iddialar yüzde 100 kesinlik tasimada da Homeros’un Gaziemirli olduguna yönelik ipuçlarinin, Bornova’ya kiyasla daha akla yatkin oldugu görüsünde:

“Birçok tarih kitabinda Çatalkaya’dan gelen dere Hormeros ve Himeros Deresi olarak gösterilmis. Bornova’da bu kayitlar yok. Meles Çayi Gaziemir Çatalkaya’dan dogar. Yunan yazar Nikos Kapapa’nin, ‘TO EEBNTIKIOI’ adli kitabinda 1920 tarihli Seydiköy yerlesim planinin Çatalkaya’dan kaynayan kuzeybati kismindan geçen bu dereye Himeros adini vermesi bir tesadüf olabilir mi?”

Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü ögretim üyesi Prof. Dr. Ersin Doger ise Homeros’un yasadigi yöreye iliskin tartismalarin kesin bir sonuç vermeyecegini söylüyor:

“Bugün ismine Meles dedigimiz, Yesildere’den geçen çay, Homeros’un yasadigi rivayet edilen antik Meles Çayi degil. Helenistik ve Roma döneminin Meles’ine ait anlatilanlar Yesildere’ye uymaz. 16. Yüzyil’da yabanci seyyahlar Izmir’e ziyaretleri sirasinda gelir ve Meles Çayi’ni Yesildere olarak gösterir. Dönemsel olarak, isimler tekrar tekrar farkli yerlere konabilir. Sadece bu bilgiye dayanarak, antik Meles Çayi’ni, Gaziemir Çatalkaya’dan dogan Yesildere olarak göstermek dogru degildir. Günümüzde, Homeros’un Izmirli olarak kabul edilmesi büyük bir önem arz eder. Bunun yaninda ‘Bornovali mi, Gaziemirli mi?’ tartismalarini gereksiz buluyorum.” mynet