Keşifle bir teori yerle bir oldu

  Newsweek dergisi birçok arkeolog tarafindan “tarihin en büyük arkeolojik kesfi” olarak nitelendirilen Sanliurfa yakinlarindaki Göbekli Tepe’ye genis yer ayirdi. Bilim adamlarina göre “Yerlesik hayat dini yaratti” teorisi bu kesif ile yerle bir oldu.

  1994’te sürüsünü dolastiran bir çoban, Sanliurfa’nin 15 km kuzey dogusundaki Örencik Köyü yakinlarinda yer alan Göbekli Tepe’de dikdörtgen seklinde üzerinde oymalar olan taslar buldu. Kesfin duyulmasindan sonra Alman Arkeoloji Enstitüsü görevlisi Klaus Schmidt, bölgeye gelerek incelemelere basladi. Ve burada bilinen insanlik tarihini bastan sona degistirecek kalintilara ulasti. Ilk gelisme Göbekli Tepe adi verilen ve Buzul Çagi’ndan sonra insanlar tarafindan insa edilen ilk tapinak oldugu tahmin edilen bölgenin Piramitler’den 7 bin 500 yil önce insa edildiginin karbon testleriyle anlasilmasi oldu. Harvard, Stanford, John Hopkins gibi üniversitelerden bilim adamlari burada incelemelere basladi.

  Rousseau’nun teorisi çöktü

  Newsweek’in “Tarih yeniden yaziliyor” baslikli haberine göre klasik medeniyet teorisi, önce yerlesik hayata geçtigini ve ardindan köy yasami, yazi ve dinlerin ortaya çiktigini ortaya koyuyordu. Ünlü Fransiz düsünür Jean Jacques Rousseau, “Sehir dini yaratti” diyerek bu teoriye vurgu yapiyordu. Kazidan elde edilen bilgilere göre Buzul Çagi’ni geçiren insanlar bu bölgeye geldikleri zaman burada bu tapinagi insa etmelerinin asil nedeni beraber dua etme istegiydi. Yani önce tapinak, ardindan buradaki yerlesik hayat basladi. Bu da “sehir dini yaratti” felsefesinin yerine, “din sehri yaratti” felsefesinin gerçek oldugunu ve medeniyet tarihinin bu nedenle yeniden yazilmasi gerekliligini ortaya çikariyor. Stanford Üniversitesi’nden Ian Hodder, “Teorilerimizin hepsi yanlismis” dedi. Uzmanlara göre Göbekli Tepe’de tapinak çevresinde yasamaya baslayan insanlar tarim ve hayvanciligi kesfetti ve sonra Çatalhöyük’te yerlesik düzende yasamaya basladi.

  DAHA YÜZDE 5’I AÇIGA ÇIKTI

  Kazilarda simdiye dek çikarilan 45 adet T seklindeki tas anitin üzerinde yabani domuz, ördek, yilan, aslan, balik ve avcilik yapan insan figürleri var. Daha yüzlerce tas anitin çikarilmayi bekledigi bölgenin tapinak olarak kullanildigini tahmin ediliyor. Uzmanlara göre Göbekli Tepe tam 14 bin yasinda, yani piramitlerden 7 bin 500 yil daha eski. Simdiye dek yapilan kazilarda bölgenin sadece yüzde 5’inin açiga çikarilabildigi belirtiliyor.