Sayfayı Yazdır | Pencereyi Kapat | Resimleri Göster
Açıklama:
Kategori: Köşe Yazarları
Eklenme Tarihi: 08 Aralık 2014
Geçerli Tarih: 28 Nisan 2024, 00:55
Site: Görele Sol Platformu
URL: http://www.gorelesol.com/yazar.asp?yaziID=19857
İşsizlik Sigortası
İşsizlik Sigortası Oranları
İşçi Payı % 1
İşveren Payı % 2
İşsizlik Sigortasının Şartları ve Süresi
İşsizlik ödeneği alabilmek için dört temel koşul
öngörülmüştür.
1- Hizmet akdinin
sona erdiği tarihten önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak
prim ödenmiş olması,
2- İş akdinin feshedildiği tarihten geriye doğru kesintisiz
hizmet aktinin 120 gün prim ödenmiş olması,
3- Hizmet akdinin, İşsizlik Sigortası Kanununun 51 inci
maddesinde sayılan hallerden birisine dayah| olarak sona ermiş olması,
4- Sigortalı işsizin, İşten Ayrılma Bildirgesini işten
ayrıldığı tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR'un ilgili ünitesine doğrudan
başvurarak vermesi. Yukarıda öngörülen şartları taşıyanlardan;
600 gün prim ödemiş olanlara 180 gün,
900 gün prim ödemiş olanlara 240 gün,
1080 gün ve daha fazla prim ödemiş olanlara 300 gün, süre
ile işsizlik ödeneği ödenecektir.
Sigortalı, işsizlik ödeneğinden yararlanma süresini
doldurmadan tekrar işe girer ve işsizlik sigortası ödeneğinden yararlanmak için
bu Kanunun öngördüğü şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalırsa, daha
önce hakettiği işsizlik ödeneği süresini dolduruncaya kadar bu haktan
yararlanmaya devam eder. Bu Kanunun öngördüğü şartları yerine getirmek
suretiyle yeniden işsiz kalınması halinde ise sadece bu yeni hak sahipliğinden
doğan süre kadar işsizlik ödeneği ödenir.
Hangi durumlarda işsizlik ödeneğinden yararlanılır?
120 günü kesintisiz olmak üzere, son üç yıl içinde en az 600
gün süre ile prim ödemiş olup da kendi istek ve kusurları dışında işsiz
kalanlardan;
Hizmet akitleri, ihbar önellerine uygun olarak işveren
tarafından feshedilenler,
Hizmet akitleri; sağlık sebepleri, işverenin kanunda
belirtilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışları ve işçinin
çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek
zorlayıcı sebepler nedeniyle bizzat kendileri tarafından feshedilen sigortalı
işçiler,
Sağlık sebepleri veya işyerinde işçiyi bir haftadan fazla
süre ile çalışmaktan alıkoyan bir zorlayıcı sebebin ortaya çıkması halinde
işveren tarafından hizmet akdi feshedilenler,
Belirli süreli hizmet akdi ile çalışmakta olup da sürenin
bitiminde işsiz kalanlar .
İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi,
j;kapanması veya kapatılması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi
nedenleriyle işten çıkarılmış olanlar,
Özelleştirme
nedeniyle hizmet akdi sona erenler, işsizlik ödeneğine hak kazanırlar.
İşsizlik ödeneğine hak kazananların, bu ödenekten
faydalanmak üzere İşten Ayrılma Bildirgesi ile birlikte hizmet akdinin
feshedildiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde, İSKUR'nun en yakın
ünitesine başvurmaları " gerekmektedir.
İşsizlik ödeneğine hak kazanmanın şartları
MADDE 51. – Bu Kanun uyarınca sigortalı sayılanlardan hizmet
akitleri aşağıda belirtilen hallerden birisine dayalı olarak sona erenler,
Kuruma süresi içinde şahsen başvurarak yeni bir iş almaya hazır olduklarını
kaydettirmeleri, hizmet akitlerinin sona ermesinden önceki son üç yıl içinde en
az 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş ve işten
ayrılmadan önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmaları
kaydıyla işsizlik ödeneği almaya hak kazanırlar.
a) 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 13 üncü
maddesi veya 20/4/1967 tarihli ve 854 sayılı Deniz İş Kanununun 16 ncı maddesi
ya da 13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla
Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 6 ncı
maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen bildirim önellerine uygun olarak
hizmet akdi işveren tarafından sona erdirilmiş olmak,
b) Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasın sürenin
bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin 1475 sayılı İş Kanununun 16
ncı maddesinin (I), (II) ve (III) numaralı bentlerine veya 854 sayılı Deniz İş
Kanununun 14 üncü maddesinin (II) ve (III) numaralı bentlerine veya 5953 sayılı
Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında
Kanunun 7 nci maddesi ile 11 inci maddesinin birinci fıkrasına göre sigortalı
tarafından feshedilmiş olmak,
c) Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasın sürenin
bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin 1475 sayılı İş Kanununun 17
nci maddesinin (I) ve (III) numaralı bentlerine veya 854 sayılı Deniz İş
Kanununun 14 üncü maddesinin (III) numaralı bendine veya 5953 sayılı Basın
Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi
Hakkında Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasına göre işveren tarafından
feshedilmiş olmak,
d) Hizmet akdinin belirli süreli olması halinde, bu sürenin
bitimi nedeniyle işsiz kalmak, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 7 nci maddesinin
(II) numaralı bendinde belirtilen hizmet akdinin belirli bir sefer için
yapılmış olması nedeniyle sefer sonunda işsiz kalmak,
e) İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi,
kapanması veya kapatılması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi
nedenleriyle işten çıkarılmış olmak, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü
maddesinin (IV) numaralı bendindeki nedenlerle işsiz kalmak,
f) 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme
Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 21 inci maddesi kapsamında işsiz kalmak.
Ancak, işsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için hizmet
akdinin başvuru sırasında grev, lokavt veya kanundan doğan ödevler nedeniyle
askıya alınmamış olması ve sigortalının herhangi bir sosyal güvenlik
kuruluşundan gelir veya aylık almaması gerekmektedir.
İşten Ayrılma Bildirgesi Vermeyecek Olanlar
30 Mayıs 2002 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 24770
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından
Madde 1- 30/1/2002 tarihli ve 24656 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanan "4447 sayılı işsizlik sigortası kanununun uygulanmasına ilişkin
tebliğ (tebliğ no:3) in 4 üncü maddesinin 1 inci ve 2 inci fıkraları aşağıdaki
şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye 4 üncü fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki
fıkralar eklenmiştir.
"İşveren, bu tebliğin 3 üncü maddesinde belirtilen
hallerde hizmet akdi sona eren sigortalı işsiz hakkında, hizmet akdinin sona
erdiği tarihi izleyen günden itibaren 15 gün içinde 3 nüsha İAB (ek:1)
düzenleyerek bu süre içerisinde, 1 nüshasının işyerinin bulunduğu yerdeki
İŞKUR'A ulaşmasını sağlar, 1 nüshasını sigortalı işsize verir diğer nüshasını
da işyerinde saklar.
Ayrıca işveren, bu Tebliğin 3 üncü maddesinin (f) bendinde
belirtilen 4046 sayılı Özelleştirme uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı
Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
hükümlerine göre, özelleştirme nedeniyle işsiz kalanlar için de hizmet akdinin
sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 15 gün içinde 3 nisha İAB (Ek:2)
düzenleyerek bu süre içerisinde, 1 nüshasının işyerinin bulunduğu yerdeki
İŞKUR'a ulaşmasını sağlar, 1 nüshasını sigortalı işsize verir, diğer nüshasını
da işyerinde saklar."
"Muvazzaf askerlik nedeniyle hizmet akdi sona erenler
için işverenler İAB düzenleyeceklerdir. Bu durumda olan sigortalı işsizlerin
terhis tarihinden itibaren 30 gün içerisinde Kuruma başvurmaları halinde
işsizlik ödeneği işlemleri başlatılır.
İşveren hizmet akdi 4447 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde
belirtilen haller dışında (örneğin: istifa, emekilik, evlilik, işçinin hatası
ve kusuru nedeniyle hizmet akdinin sona ermesi durumları) sona eren sigortalı
işsizler için İAB düzenlemek zorunda değildir.
Hizmet akdi feshedilmeksizin ve sigorta prim ödeme
sürelerinde kesinti olmaksızın, sigortalının aynı işverenin başka bir işyerine
nakledilmesi durumlarında işverenin İAB düzenleme zorunluluğu bulunmamaktadır.
Hizmet akdi sona erdiğinde sigortalının aynı işverene bağlı olarak çalıştığı
sürelere ilişkin tüm bilgiler, düzenlenecek İAB'de yer alacaktır.
İşverenin İAB düzenleme zorunluluğu bulunmadığı durumlarda
işverene idari para cezası uygulanmaz."
Madde 2- Bu tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 3- Bu tebliğ hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanı Yürütür.
30 Ocak 2002 Tarihli Resmi Gazete
Sayı: 24656
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:
Amaç
Madde 1- Bu Tebliğin amacı, işsizlik ödeneği ödenecek
sigortalı işsizlerin hak ve yükümlülüklerini, işverenlerin işten ayrılma
bildirgesiyle (İAB) ilgili yükümlülüklerini ve İŞKUR tarafından (Türkiye İş
Kurumu il, şube müdürlükleri ve büro şeflikleri) verilecek hizmetlerin,
yapılacak işlemlerin uygulama usul ve esaslarını belirlemektir.
Prim ödeme ve işsizlik ödeneğine hak kazanma süreleri
Madde 2- Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün
içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde;
a) 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi
ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
b) 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi
ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
c) 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası
primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,süre ile işsizlik ödeneği
verilir.
Hizmet aktinin sona erdiği tarihten önceki son 120 gün
içinde, hizmet akdi devam etmekle birlikte, hastalık, ücretsiz izin, disiplin
cezası, gözaltına alınma, hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali, kısmi
istihdam ile grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, ekonomik kriz, doğal
afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulması veya iişe ara verilmesi
halinde prim yatırılmayan süreler için Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) kayıtları
esas alınır ve 120 günün hesabında prim yatırılmayan bu süreler kesinti
sayılmaz.
Hizmet akdinin sona erme halleri
Madde 3- Hizmet akdinin sona erme halleri aşağıda
belirtilmiştir.
a) 25/08/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanunun 13 üncü
maddesi veya 20/04/1967 tarihli ve 854 sayılı Deniz İş Kanununun 16 ncı maddesi
ya da 13/06/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla
Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 6 ncı
maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen bildirim önellerine uygun olarak
hizmet akdi işveren tarafından sona erdirilmiş olanlar,
b) Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasın sürenin
bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin 1475 sayılı İş Kanununun 16
ncı maddesinin (I), (II) ve (III) numaralı bentlerine veya 854 sayılı Deniz İş
Kanununun 14 üncü maddesinin (II) ve (III) numaralı bentlerine veya 5953 sayılı
Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi
Hakkında Kanunun 7 nci maddesi ile 11 inci maddesinin birinci fıkrasına göre
sigortalı tarafından feshedilmiş olanlar,
c) Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasın sürenin
bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin 1475 sayılı İş Kanununun 17
nci maddesinin (I) ve (III) numaralı bentlerine veya 854 sayılı Deniz İş
Kanununun 14 üncü maddesinin (III) numaralı bendinde veya 5953 sayılı Basın
Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi
Hakkında Kanunun 12 nci maddesininin birinci fıkrasına göre işveren tarafından
feshedilmiş olanlar,
d) Hizmet akdinin belirli süreli olması halinde, bu sürenin
bitimi nedeniyle işsiz kalanlar, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 7 nci maddesinin
(II) numaralı bendinde belirtilen hizmet akdinin belirli bir sefer için
yapılmış olması nedeniyle sefer sonunda işsiz kalanlar,
e) İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi,
kapanması veya kapatılması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle
işten çıkarılmış olanlar, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesininin
(IV) numaralı bendindeki nedenlerle işsiz kalanlar,
f) 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme
Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 21 inci maddesi kapsamında işsiz kalanlar,
g) Yukarıdaki bentlerde belirtilen iş kanunları kapsamına
girmeyen sigortalılardan hizmet akitleri, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ile
2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında yapılmış olan
toplu iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmesi bulunmayan hallerde Borçlar
Kanunu hükümleri doğrultusunda (a), (b), (c), (d) ve (e) bentlerindeki
hükümlere paralel olarak sona ermiş olanlar,
İŞKUR' a süresi içinde sahsen başvurarak yeni bir iş almaya
hazır olduklarını kaydettirmeleri ve bu Tebliğin 2 nci maddesindeki şartları
taşımaları halinde işsizlik ödeneğine hak kazanırlar.
Ancak, işsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için hizmet
akdinin başvuru sırasında grev, lokavt veya ilgili kanunlardan doğan olağanüstü
hal, seferberlik hali, doğal afetler, kısa süreli askerlik, sivil savunma
hizmetleri gibi çalışma ödevleri nedeniyle askıya alınmamış olması ve
sigortalının herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almaması
gerekir.
1475 sayılı İş Kanununun 13 üncü maddesine göre; işveren,
işçinin ihbar önellerine ait ücretini peşin vermek suretiyle hizmet akdini
feshedebilir. Hizmet akdinin sona erdiği tarih olarak, ihbar öneline ait
ücretin peşin ödendiği tarih esas alınır. İAB bu tarih esas alınarak
doldurulur.
İşten ayrılma bildirgesinin düzenlenmesi
Madde 4- İşveren, hizmet akdi sona eren sigortalı işsiz
hakkında hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren 15 gün içinde 3 nüsha İAB
(Ek:1) düzenleyerek bu süre içerisinde, 1 nüshasını işyerinin bulunduğu yerdeki
İŞKUR' a ulaşmasını sağlar, 1 nüshasını sigortalı işsize verir, diğer nüshasını
da işyerinde saklar.
Ayrıca işveren, bu Tebliğin 3 üncü maddesinin (f) bendinde
belirtilen 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı
Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kaunun
hükümlerine göre, özelleştirme nedeniyle işsiz kalanlar için de hizmet akdinin
sona erdiği tarihten itibaren 15 gün içinde 3 nüsha İAB (Ek:2) düzenleyerek, bu
süre içerisinde, 1 nüshasını işyerinin bulunduğu yerdeki İŞKUR' a ulaşmasını
sağlar, 1 nüshasını sigortalı işsize verir, diğer nüshasını da işyerinde
saklar.
Bu Tebliğin 2 nci maddesinde belirtilen en az 600 gün
işsizlik sigortası primi ödeme süresi, prim ödemelerinin başladığı 1/6/2000
tarihinden itibaren 30/1/2002 tarihinde tamamlanmış olacağından, hizmet akdi
sona eren sigortalılar hakkında 31/1/2002 tarihinden itibaren İAB düzenlenir.
İAB' yi süresi içerisinde Kuruma vermeyen işverenlere her
bir fiil için ayrı ayrı, 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 33 üncü
maddesine göre sanayi kesiminde çalışan on altı yaşından büyük işçiler için
fiilin oluştuğu tarihte uygulanan aylık brüt asgari ücretin iki katı tutarında
idari para cezası verilir.
Türkiye İş Kurumuna başvuru
Madde 5- Sigortalı işsiz, resmi kimlik belgesi ve işveren
tarafından düzenlenen İAB ile hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren 30
gün içinde, işyerinin bulunduğu yerdeki İŞKUR' a talep dilekçesi ile şahsen
müracaat eder.
İşvrerenin İAB düzenlememesi halinde, hak kaybına yol
açılmaması için sigortalı işsizin talep dilekçesi ve resmi kimlik belgesi ile
yaptığı müracaatı kabul edilir. Talep dilekçesi İAB yerine geçmez. İşverenin
İAB düzenlememe nedeni araştırılarak gerektiği hallerde yasal işlemler
başlatılır.
Sigortalı işsizin, hizmet akdinin feshedildiği tarihi
izleyen günden itibaren mücbir sebeplerden kaynaklanan gecikmeler hariç 30 gün
içinde İŞKUR' a başvrumaması halinde, başvuruda gecikilen süre işsizlik ödeneği
almaya hak kazanılan toplam süreden düşülür. Sigortalı işsiz, gecikmeye neden
olan mücbir sebepleri başvuru sırasında İŞKUR' a belgelendirmek zorundadır.
Sigortalı işsizin;
a) Eş, çocuk, anne, baba veya kardeşlerinden birinin vefatı
ya da resmi kurum veya kuruluşlardan alınacak doktor raporu ile kanıtlamak
kaydıyla kendisinin veya bu maddede sayılanlardan birinin hastalık hali,
b) Yangın, yer sarsıntısı, sel baskını gibi doğal afetler,
c) Herhangi bir nedenle ulaşımın imkansız hale gelmesi,
d) Kanuni bir ödevin yerine getirilmesi,
e) Muvazzaf askerlik hizmetinin yerine getirilmesi,
f) Gözaltına alınma hali,
g) Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali,
h) Savaş, sıkıyönetim, olaganüstü hal gibi durumlar,
ı) Salgın hastalık nedeniyle karantina,gibi mücbir
sebeplerle geç başvurusu halinde hak kaybı söz konusu değildir.
Başvurunun sonuçlandırılması
Madde 6- İŞKUR sigortalı işsizin başvrusunu; İAB, talep
dilekçesi ve SSK kayıtlarından, gerektiği hallerde de işverenin bilgisine
başvurarak inceler ve işsizlik ödeneğini hak edene ödeme kararı, hak etmeyene
ise nedeni ile birlikte ret kararını başvuru tarihini izleyen ayın sonuna kadar
bildirir.
İş kaybı tazminatı ve işsizlik ödeneğine birlikte hak
kazanılması
Madde 7- 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının
Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişikli
Yapılmasına Dair Kanun hükümlerine göre, özelleştirme nedeniyle işsiz
kalanlardan, iş kaybı tazminatı va işsizlik ödeneğini birlikte almaya hak
kazananlara öncelikle iş kaybı tazminatı ödenir. İş kaybı tazminatı için
yapılan başvuru aynı zamanda işsizlik ödeneği başvurusu yerine geçer. Hizmet
akitleri 4046 sayılı Kanuna göre sona erenlerin, iş kaybı tazminatı ve diğer
hizmetlerden yararlanabilmeleri için hizmet akitlerinin sona erdiği tarihten
itibaren 30 gün içinde İŞKUR' a başvurmaları zorunludur. Başvuru süresini
geçirenler, iş kaybı tazminatı ve bununla ilgili diğer hizmetlerden
yararlanamazlar. Ancak, bu durumda olanlardan işsizlik ödeneğine hak kazanma
koşullarını yerine getirenler için, mücbir sebep olmaksızın başvuruda gecikilen
süre, işsizlik ödeneği ödenecek toplam süreden düşülerek, kalan süre kadar
işsizlik ödeneği ödenir.
İşsizlik ödeneğinin miktarı
Madde 8- Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört
aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama net
kazancının %50' sidir. Bu suretle hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı aylık
asgari ücretin netini geçemez.
İşsizlik ödeneğinin üst sınırının hesaplanmasında esas
alınan asgari ücret, ödemeyi kapsayan dönemde geçerli olan asgari ücrettir.
İşsizlik ödeneğinin hesaplanmasında bir ay 30 gün olarak
kabul edilir. Kıst ödeneğin hesaplanmasında hak edilen gün sayısı dikkate
alınır.
İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve
kesintiye tabi tutulamaz, nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir ve
temlik edilemez.
Örnek 1: Aylık işsizlik ödeneği, günlük ortalama net
kazancın 30 ile çarpımından binde altı oranında damga vergisi düşülerek
hesaplanır. Çalıştığı son dört ay süresince, aylık olarak asgari ücret
düzeyinde ücret alan bir sigortalı işsizin, aylık prime esas kazancı
222.000.750.- TL. dir. Bu kazanç dikkate alındığında sigortalı işsizin, günlük
ortalama net kazancı 5.452.118.- TL., günlük işsizlik ödeneği ise bu miktarın
%50' si olan 2.726.059.- TL. dir. Buna göre, sigortalı işsizin aylık işsizlik
ödeneği miktarı, (2.726.059 x 30) - (2.726.059 x 30 x 0.006) = 81.291.078.- TL.
dir. Bu miktar aynı zamanda en düşük işsizlik ödeneği miktarını göstermektedir.
Örnek 2: Son dört aylık prime esas kazancın aylık ortalaması
600.00.000.- TL olan sigortalı işsizin, bu kazanç dikkate alındığında günlük
ortalama net kazancı 14.480.000.- TL., günlük işsizlik ödeneği ise bu miktarın
%50'si olan 7.240.000.- TL. dir. Buna göre, alınacak işsizlik ödeneği miktarı;
7.240.000 x 30 = 217.200.000.- TL. dir. Ancak, işsizlik ödeneği miktarı, asgari
ücretin netini geçemeyeceği için net asgari ücret (1/1/2002-30/06/2002
tarihleri arasında geçerli olan aylık net asgari ücret 163.563.537.- TL) kadar
olacaktır. Bu ücretten damga vergisi düşülecek ve alınacak ücret, 163.563.537 -
(163.563.537 x 0.006) = 162.582.156.- TL. olacaktır. Bu ücret aynı zamanda en
yüksek işsizlik ödeneği miktarını göstermektedir.
İşsizlik ödeneğinin ödenmesi
Madde 9- İşsizlik ödeneği, sigortalı işsizin, bu Tebliğin 2,
3 ve 5 inci maddelerinde belirtilen şartlara sahip olması halinde, hizmet
akdinin feshedildiği tarihi izleyen günden itibaren hesaplanır. İlk işsizlik
ödemesi, ödeneğe hak kazanma koşullarının yerine getirildiği tarihi izleyen
ayın sonunda yapılır. İşsizlik ödeneği, aylık olarak her ayın sonunda İŞKUR
tarafından sigortalı işsiz adına açtırılacak banka hesabına yatırılır.
İşsizlik ödeneği almakta olan sigortalı işsizin işe girmesi
Madde 10- İşsizlik ödeneği almakta iken, işe giren
sigortalının işsizlik ödeneği kesilir. Ancak, yeni işini, işsizlik ödeneğine
hak kazanamadan kaybeden sigortalı işsiz, daha önce hak ettiği işsizlik ödeneği
süresini dolduruncaya kadar işsizlik ödeneğinden yararlanmaya devam eder. Eğer,
sigortalı işsiz, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun öngördüğü şartları
yerine getirmek suretiyle yeniden işsiz kalırsa, sadece bu yeni hak
sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik ödeneğine hak kazanır. Bu durumda, yeni
işsizlik ödeneği hak kazanma süresinin hesaplanmasında dikkate alınacak son üç
yıl, bir önceki işsizlik ödeneğine hak kazanma tarihinden geriye gidemez.
Örnek 3- 240 gün süreyle işsizlik ödeneği almaya hak kazanan
sigortalı işsiz, 120 gün işsizlik ödeneği aldıktan sonra, işe girer ve 600
günden az prim ödemek suretiyle yeniden işsiz kalırsa, sigortalı işsizin
alacağı işsizlik ödeneği süresi, 240-120=120 gündür. Sigortalı işsiz yeni
işinde 600 gün prim ödeyerek işsiz kalırsa sadece yeni hak sahipliğinden doğan
180 gün işsizlik ödeneceğine hak kazanır.
Hastalık ve analık sigortası primlerinin ödenmesi
Madde 11- Sigortalı işsizin hastalık ve analık sigortalarına
ait primleri, işsizlik ödeneği ödendiği sürece ilk altı ay için (yüzseksen gün)
2/3 oranında, izleyen aylarda tam olarak Sosyal Sigortalar Kurumuna aktarılır.
Bu primler, sigorta primlerinin hesabında esas alınan alt kazanç sınırı üzerinden
hesaplanır.
İşsizlik ödeneğinde hak düşürücü nedenler
Madde 12- a) İŞKUR tarafından teklif edilen, mesleklerine
uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet
edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene
dayanmaksızın reddedenlerin işsizlik ödeneği kesilir. Büyükşehir belediyesi
olan illerde belediye mücavir alanı olarak büyükşehir belediyesi mücavir alanı
kabul edilir.
b) İşsizlik ödeneği aldığı sürede gelir getirici bir işte
çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı
tespit edilenlerin işsizlik ödeneği kesilir.
c) İŞKUR tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve
yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine
karşın devam etmeyenlerin, işsizlik ödenekleri kesilir. Ödeneğin kesilme
gerekçesinin ortadan kalkması halinde, işsizlik ödeneği ödenmesine yeniden
başlanır. Bu suretle yapılacak ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan
toplam hak sahipliği süresinin sonunu geçemez.
d) Haklı bir nedene dayanmaksızın İŞKUR tarafından yapılan
çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre
içinde vermeyenlerin, işsizlik ödenekleri kesilir. Ödeneğin kesilme
gerekçesinin ortadan kalkması halinde, işsizlik ödeneği ödenmesine yeniden
başlanır. Bu suretle yapılacak ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan
toplam hak sahipliği süresinin sonunu geçemez.
Örnek 4: 180 gün süre ile işsizlik ödeneğine hak kazanan
sigortalı işsiz, 90 gün işsizlik ödeneği aldıktan sonra, İŞKUR' un istediği
bilgileri, haklı bir neden olmaksızın İŞKUR' ca öngörülen sürenin bitiminden
itibaren 25 gün geç vermesi durumunda, işsizlik ödeneği 25 gün süreyle kesilir.
Bu durumda, sigortalı işsizin alacağı işsizlik ödeneği süresi 180-90-25=65
gündür.
İşsizlik ödeneğinin durdurulması
Madde 13- Muvazzaf askerlik dışında herhangi bir nedenle
silah altına alınanlar ile hastalık ve analık nedeniyle geçici iş göremezlik
ödeneği almaya hak kazanan sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri, bu durumların
devamı süresince durdurulur.
Örnek 5: 180 gün süre ile işsizlik ödeneğine hak kazanan
sigortalı işsiz, 70 gün işsizlik ödeneği aldıktan sonra, muvazzaf askerlik
dışında herhangi bir nedenle 30 gün süre ile silah altına alınırsa, işsizlik
ödeneği 30 gün için durdurulur. Bu süre, daha sonra sigortalı işsizin alacağı
işsizlik ödeneği süresinin sonuna eklenir. Bu durumda, sigortalı işsizin
alacağı işsizlik ödeneği 180-70=110 gün üzerinden hesaplanır.
Hatalı ve yanlış ödemeler
Madde 14- Sigortalı işsiz ve işverence İŞKUR' a verilen
bilgiler, gerektiğinde SSK kayıtlarından kontrol edilebilir. Hatalı bilgilere
dayanılarak yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte geri alınır,
ayrıca ilgililer hakkında yasal işlem yapılır.
İşsizlik ödeneği nakli
Madde 15- İşsizlik ödeneği almakta iken, ikametgahı değişen
sigortalı işsizin kaydı, talep etmesi halinde, yeni ikametgahının bulunduğu
ildeki İŞKUR' a nakledilir. Sigortalı işsize verilecek bütün hizmetler yeni
ikametgahının bulunduğu İŞKUR tarafından yürütülür.
Tebliğ olunur.
www.bilginsmm.com