Sayfayı Yazdır | Pencereyi Kapat | Resimleri Göster

Fındık Sektöründe Son Durum -1-

Açıklama:
Kategori: Köşe Yazarları
Eklenme Tarihi: 11 Haziran 2014
Geçerli Tarih: 03 Mayıs 2024, 20:32
Site: Görele Sol Platformu
URL: http://www.gorelesol.com/yazar.asp?yaziID=18060

FINDIK SEKTÖRÜNDEKİ SON DURUM-1

“Yeni Fındık Stratejisi” açıklamasının üzerinden tam beş yıl geçti ve hükümetçe  uygulanan bu strateji, yeniden uzatılmazsa, bu yıl sona erecek.

1-    Hükümetçe, alan bazlı gelir desteği politikası uygulaması süresince, fındıkta destekleme alımları yapılmamıştır.

2013 YILI SEZON BAŞINDA DURUM

2- Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, fındıkta rekolte tahmininin belli olduğunu bildirerek, “Rekolte tahminimiz, geçen yılın yüzde 26 altında. Fındık üretiminin yüzde 99,2’sini karşılayan 14 ilimizde 484 bin 268 ton fındık üretimi bekliyoruz.” dedi. (Giresun rekoltesi 89.637 tondur, geçen yıl ise 110 bin 168 tondu)

Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği'nden (KMFİB) yapılan yazılı açıklamada, İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği ile KMFİB tarafından heyet oluşturularak, 2013 ürünü tahmini fındık rekoltesinin 661 bin 540 ton olarak gerçekleşeceği açıklanmıştır. 

Giresun Ticaret Borsası (GTB) Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Demirci,” 2013 yılı tahmini Türkiye fındık rekoltesinin 572 bin 385 ton olarak tespit ettiklerini” ifade etmiştir.

Fiskobirlik Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Bayraktar; “Şu anda piyasada bir sürü rakam var. Bizim yaptığımız rekolte tahmini de 570-600 bin ton gibi bir rakam var. Ama 570 bin ton civarında diyebiliriz” demiştir.

 Elimizde kesin bir veri olmamakla birlikte, bir Alman firmasının yaptığı rekolte tahmininde 675 bin ton civarında olduğunu öğrendik.

Görüldüğü kadarıyla, bu sene ki, Ziraat Odalarının tahmini fındık rekoltesi ile diğer kurumların tahmini fındık rekolteleri arasında %20-30’lara kadar varan farklar var. Birilerinin tahmini rekoltede manipülasyon yaptığı çok ortadadır.

NİSAN 2014 SONU İTİBARİYLE DURUM

2013 mahsulü ”Müstahsilden Tacire Satış” kabuklu fındık satışları fındık yetiştirilen yörelerdeki borsalarda tescil edilen miktar (KG) (15 Ticaret Borsası Verileriyle); 630.851.979 Kg. Giresun: 97.714.102 Kg.dır. http://www.ordutb.org.tr/modul-haber-pazara_inen_kabuklu_findik_miktari__-detay-207-1.html Sezon bitimine 4 ay gibi bir süre kaldığına göre, rekoltenin bu miktardan daha fazla olduğu gayet açıktır.

3- Türkiye, dünya fındık üretiminin yüzde 75’ini tek başına karşılıyor. Son 10 yılın iç fındık ihracat ortalaması 238 bin tondur. Bunun karşılığı (%50 randıman) 480 bin ton kabuklu fındık demektir. Yıllık ortalama 100-120 bin ton kabuklu fındık iç piyasada tüketiliyor. İhracat ve iç tüketim dahil, en az 600 bin ton kabuklu fındığa ihtiyaç vardır.

4- Türkiye, 2012-2013 fındık ihraç sezonunda 301.193  ton iç fındık ihraç etmiştir. Dünya fındık üretim ve ihracatının büyük bölümünü elinde bulunduran Türkiye, ihraç ettiği bu fındık karşılığında 1 milyar 750 milyon 439 bin 804 dolar gelir elde etmiştir. Bu sezon ise, (2013-2014) 9 aylık dönemde 215.216 ton iç fındık ihraç ederek, karşılığında 1 milyar 553 milyon 315 bin 469 dolar gelir elde etmiştir. Geçen sezon ile bu sezonun ihraç rakamları karşılaştırıldığında (9 aylık); elde edilen toplam gelir ile ihraç miktarları arasındaki fark ortadır.

5- Fındık Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (FİSKOBİRLİK) Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Bayraktar, fındık rekoltesine göre oluşacak fındık fiyatı, hangi şartlarda piyasada olacaklarını ve kurumun bugün içerisinde bulunduğu durumla ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Fiskobirlik'in çok zorlu süreçlerden geçtiğini ancak bugün yeniden fındıkta söz sahibi olacak duruma geldiğini ifade eden FİSKOBİRLİK Yönetim Kurulu Başkanı Lüfti Bayraktar, borçlarının yüzde 93'ünü ödediklerini söyledi.

ALACAKLI ÜRETİCİLERE PARALAR EKİM AYINDA 

Bayraktar; “FİSKOBİRLİK'in geçmiş sürecini değerlendirmek istemiyorum. Ancak bugünkü şartlarına bakacak olursak çok önemli bir mesafe kat etti. Her şeyden önce önemli bir borç yükünün altından kalktı. Sadece 2006 yılından kalan üreticiye 14 milyon borcu kaldı. Bu rakam toplam borcumuzun sadece yüzde 7'sini oluşturmaktadır. Dolayısıyla borcumuzun yüzde 93'ü ödenmiş durumdadır. Üreticiye olan borcumuzu da ekim ayı gibi kapatmayı planlıyoruz. FİSKOBİRLİK çok değil kısa zaman sonra fındıkta yeniden söz sahibi bir kurum olacak ve söyledikleri dikkate alınacak aşamaya gelecektir. 

”FİSKOBİRLİK'in geçen yıl olduğu gibi bu yılda piyasada peşin parayla olacağını ifade eden Bayraktar; “Sanayiciye, tüccara ve serbest piyasaya mahkum edilen üreticiye  geçen yıl alternatif oluşturan FİSKOBİRLİK katkı sağlamaktadır. Bu yılda piyasada fiyatları sürekli belirli bir fiyatın üzerinde takip edeceğiz. Geçen sezon piyasada peşin parayla yer aldık. Ancak üretici bazı bölgelerde kısmi olarak bize fındık verdi. Parasını da peşin olarak aldı.

Bu sezon üreticimizin daha fazla destek vermesini bekliyoruz. Biz üç aşamalı olarak piyasa da yer alacağız. Bunlardan birisi piyasa şartlarının bir kısım üzerinde peşin olarak fındık almak olacak. Üreticinin fındığını gidip peşin para ile harmandan alacağız. Diğer  bir  yöntemimiz ise bir miktar daha yüksek fiyattan zirai girdi alımı ile  fındık alımı gerçekleştireceğiz. Diğer üçüncü yöntemimiz ise emanete fındık almak olacaktır. Geçen sezon FİSKOBİRLİK dışında emanete fındık veren üreticiler mağdur oldu. Çünkü zirai don dolayısıyla piyasada yükselen fiyatlar emanete fındık veren üreticilere yansımadı. Oysa FİSKOBİRLİK üreticileri bu durumdan karlı çıkmıştır. 

Bu yıl oluşacak fındık rekoltesi ve fiyatlarıyla ilgili de değerlendirmelerde bulunan Bayraktar; “Bu aşamada fındık rekoltesini tahmin etmek çok zordur. Çünkü hasat dönemine kadar fındık daima bir risk altındadır. Zirai dondan kurtulan fındık sıcakla yanma riski de taşımaktadır. Fakat bugünkü şartlara göre 450 bin ton bir rekolte beklemekteyiz. Ancak  fındıkta bundan sonraki süreçte çok önemli. Fiyat konusuna gelecek olursak bugünkü piyasa fiyatlarından çok daha yüksek olacağını düşünmüyorum. Fakat fiyatlara üreticinin fındığını pazara azar azar indirmesi de etki edecektir. Üretici direnir ihtiyacı kadar pazara fındık indirirse fiyatlar üretici lehine olumlu olacaktır” dedi.

Eğer Fiskobirlik ortakları fındıklarını kuruma vermiş olsalardı, zirai dondan dolayı fındık fiyatındaki yükselişten, kurumun gelir elde etmesi durumunda;  meydana gelen bu gelir ortaklara da yansıyacaktı. Ancak piyasaya satılan fındıklar için böyle bir şey söz konusu değildir.

2007’den sonra fındık piyasasında fazla etkin olamayan Fiskobirlik, mali yapısı nedeniyle zor günler yaşamıştır. Bugünkü şartlarda devlet desteği olmadan, fındık piyasalarında etkili ya da yetkili olması beklenemez. Mevcut imkanlarıyla ve alacağı fındık miktarıyla da, piyasada hiçbir etkisi olamaz. Öncelikle kurum, 2005 ve 2006 yıllarındaki alımlar sonrası yaşananlardan sonra ortaklarıyla arasındaki güven sorununu çözmelidir. Kurumun gerçek sahibi ortaklardır. Bu nedenle de, ortaklarla düzenlenecek toplantılarla, her konuda  ortakların görüş ve düşünceleri alınmalıdır. Kurumun geleceği hakkında da onlar karar vermelidir. Umudumuz ortakların kuruma her türlü desteği vermesi, kurumun da demokratik kooperatifçilik ilkeleriyle yoluna devam etmesidir.

6- 2013 yılında Türkiye 274.657 ton iç fındık ihraç ederek, karşılığında 1.767.276.552 dolar gelir elde etmiştir. İhraç edilen bu fındığın 207.200 tonunu (bedel olarak 1.350.000.000 dolar) yalnızca 12 firma gerçekleştirmiştir. Bu miktarlarda, oransal olarak % 76’lara denk gelmektedir.

7- Bir tarafta (çoğunluğu 1 ton ve altında fındık üreten) 400 bin dolaylarında fındık üreticisi, diğer tarafta üretilen fındığın yüzde %50’sini 5 firmanın, % 76’sını ise 12 firmanın alıp-ihraç ettiği bir piyasanın adı, serbest piyasa olamaz, iktisat dilinde buna tekelci piyasa denir. Artık serbest piyasa söylemi “komedisine” son verilmelidir.

8- 29-30-31 Mart 2014 tarihlerinde yaşanan zirai don sonrası, Bulancak İlçesi Ziraat Odası Başkanlığı Toplantı Salonunda yapılan İl Koordinasyon Kurulu Toplantısı sonrası bir açıklama yapan Giresun Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı ve Tirebolu Ziraat Odası Başkanı Erim Yaman; “Toplantımızın amacı 29-30-31 Mart tarihleri arasında oluşan don sebebi ile fındıkların yanması ile alakalı olarak ilçe ziraat odaları başkanları ile bir araya geldik. Odalarımızın yaptığı çalışmalar sonucunda belirlenen oranları kamuoyu ile paylaşmak istiyoruz. Oluşan don sonucunda 0-100 rakım arası yüzde 25-30 hasarımız mevcut olup, 100-150 rakım arasında yüzde 30-40 arasında, 150-200 rakım arasında yüzde 40-60, 200-250 rakım arasında yüzde 70-90 arasında ve 250 üzeri rakımlarda da yüzde yüz fındıklarımızın yanmış olduğu yapılan incelemeler sonucunda bu karara varmış durumdayız.

9- Bölgede yaşanan don afeti neticesinde fındık üreticimiz oldukça büyük miktarda ürün kaybı yaşamıştır.  Giresun, Ordu ve Trabzon’da kıyı kesimlerde yüzde 10'lardan başlayarak rakıma göre yükselen oranlarda don zararı olduğu ifade edilmektedir. Bu illerde geçimi büyük ölçüde fındık tarımına bağlı olan çiftçilerimiz; bu afet karşısında zararlarını giderme ve tekrar üretim yapabilme gücüne ekonomik olarak sahip değildir. Bu illerimizde zararın yüzde 80'lere ulaştığı ifade edilmektedir.

DON HASARI TESPİTLERİ TAMAMLANDI

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker;” 29-30-31 Mart 2014 tarihlerinde yaşanan don afeti neticesinde, zararın olduğu illerde ve ilçelerde İl-İlçe Hasar Tespit Komisyonları ve tarım sigortaları eksperlerinin hasar tespit çalışmalarını tamamladığını; İl-İlçe Hasar Tespit Komisyonlarınca Bakanlığa bildirilen Ön Afet Bildirim Formlarına göre; dondan etkilenen fındıklıklardaki toplam zarar miktarının alan bazında: 4.251.813 dekar olduğunu, illere göre zararın ise;  Artvin'de 107.800 da, Düzce'de 100.000 da, Giresun'da 1.045.387 da, Gümüşhane'de 7.551 da, Kastamonu'da 14.974 da, Ordu'da 2.238.841 da, Rize'de 3.000 da, Sakarya'da 706 da, Samsun'da 292.616 da, Tokat'ta 5.000 da, Trabzon'da 435.938 da olarak tespit edildiğini” ifade etmiştir.  Ayrıca Bakan Eker;” Fındıktaki rekolte kaybının, kesin hasar tespit çalışmalarından sonra belli olacak” demiştir.

10- Yukarıdaki duruma göre; Don afeti meydana gelen toplam alanın  %87’sinin üç ilde (Ordu, Giresun ve Trabzon=3.720.166 da.) olduğu görülür. Don afetinin meydana geldiği toplam alanı; Türkiye genelindeki toplam fındık dikim alanlarıyla kıyasladığımızda; %60’a denk geldiği görürüz.

11-2013 mahsulü fındık fiyatlarına bakıldığında, bu yıl fiyatlar Giresun kalite %50 randımanlı tombul fındık ortalama net 6.32 TL başlamış, sezon içinde 7.00 TL. kadar yükselmiştir. Mart 2014 sonunda meydana gelen zirai don afetinden sonra fiyatlar 11.00 TL. kadar çıkmış, günümüze gelindiğinde (13.06.2014) ortalama fiyat 9.30 TL. olmuştur.

12- Türkiye'nin 2014 yılı tahmini fındık rekoltesinin 500 bin ton civarında olacağı bildirildi.

Melbourne'de yapılan Dünya Kabuklu Yemiş ve Kurutulmuş Meyve Kongresi'nde (World Nut and Dried Fruit Cognress) yapılan yuvarlak masa toplantısında bu yılki fındık rekoltesi açıklandı. 

Toplantıya başkanlık yapan Fındık Tanıtım Grubu Yönetim Kurulu Üyesi Dursun Gürsoy tarafından bir sunum ile açıklanan Türkiye'nin 2014-2015 tahmini fındık rekoltesinin 500 bin ton civarında olacağı açıklandı. Fındık Tanıtım Grubu Yönetim Kurulu Üyesi Ufuk Özongun  AA muhabirine yaptığı açıklamada, rekoltenin tahmini bir rakam olduğunu, önümüzdeki aylarda hava şartlarının bu rakamı olumlu yada olumsuz bir şekilde etkileyebileceğini kaydetti.

13-03.07.2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununa göre;  Asgari tarımsal arazi büyüklüğü;  dikili tarım arazilerinde 0,5 hektar iken, bu kanunda 30.04.2014 tarih ve 6537 sayılı kanunla yapılan değişiklikle, asgari tarımsal arazi büyüklüğü; dikili tarım arazilerinde 1 hektara çıkarılmıştır.

Burada da açıkça görüldüğü gibi, Giresun Merkez İlçedeki fındık bahçelerinin %57,34’ü bir hektarın  (10 da.) altındadır. Önümüzdeki süreçte, küçük toprak sahiplerinin büyük bölümü mülksüzleştirilecek. Tarımda şirketleşme yaygınlaşacak. Tarım toprağı belli ellerde toplanacaktır.

14- a)2090 Sayılı Tabii Afetlerden Zarar Gören Çiftçilere Yapılacak Yardımlar Hakkındaki Kanun değiştirilerek,  don afetinden zarar gören tüm üreticilerin zararları karşılanmalıdır.

b) Don afetinden zarar gördüğü tespit edilen üreticilerin Bankalara ve Tarım Kredi Kooperatiflerine olan ödenmemiş borçları bir yıl süreyle faizsiz olarak ertelenmeli, ayrıca yeniden bir yıl süreyle faizsiz kredi verilmelidir.

c)Eski bahçelerin yenilenmesi ve soğuk hava şartlarına uyum sağlayabilecek, (Fındık Araştırma İstasyonu tarafından geliştirilen Okay28, Giresun Melez v.b.) tombul fındık kalitesinde ve 20 gün daha geç uyanan fındık çeşitleri teşvik edilmelidir.

Tüm-Köy-Sen Giresun Temsilciliği adına Orhan Kara

Sayfayı Yazdır | Pencereyi Kapat | Resimleri Göster